دردهای پس از جراحی یکی از عناصر جدانشدنی عملها هستند. مدیریت درد از انواع تخصصهای پزشکی است که جهت به حداقل رساندن دردهای مزمن و دردهای پس از جراحی طراحی شده است. بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی توسط متخصصین درد طراحی شدهاند تا از درد بیمار پس بکاهند و او را سریعتر به زندگی عادی بازگردانند. چنانچه کنترل دردهای پس از جراحی به درستی انجام شود، بیمار راحتتر میتواند به تمرینات لازم پس از جراحی مانند پیادهروی، راه رفتن و تنفس عمیق را انجام دهد. در این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر نریمانی، به بررسی انواع درد و بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی خواهیم پرداخت. همچنین در سایت دکتر نریمانی به پی ار پی شانه و پی ار پی زانو هم پرداخته ایم.
کنترل دردهای پس از جراحی از این جهت حائز اهمیت هستند که روند ریکاوری و بهبودی شما را سرعت بخشیده و احتمال بروز هر گونه عارضه پس از عمل همچون التهاب ریه و تشکیل لخته خون و آمبولی، تاخیر در ترمیم زخم را کاهش می دهد. درد باید با دقت و احتیاط کنترل شود و به همین منظور می بایست این روند تحت نظر بهترین متخصص درد، همچون دکتر مهناز نریمانی به انجام رسد.
اگر دردهای بعد از عمل جراحی به خوبی مدیریت شوند ، شما در کوتاه ترین زمان می توانید توانایی لازم جهت انجام کارهای مهمی همچون پیاده روی و تمرینات تنفسی و برگشت به عملکرد طبیعی زندگی را به دست آورید. به گفته اکثر متخصصینی که در این زمینه فعالیت می کنند استفاده از انواع راهکار هایی که به صورت نوین در رابطه با آنها تحقیق شده است می تواند تا حدودی درد را مدیریت کنند.
این راهکارها شامل مصرف دارو های موقتی و ضد درد و مسکن هایی هستند که به جای مصرف بی رویه هر کدام دارو ها می توانید راهکار های دیگری را برای کاهش درد در نظر بگیرید. همه افرادی که قصد جراحی دارند و در مراکز جراحی قرار می گیرند در ابتدا با ترس و دلهره بسیار شدیدی همراه هستند. با پیشرفت علم و تکنولوژی جای نگرانی برای درد های پس از جراحی نیست و میتوانید این کار را به راحتی انجام بدهید. تکنیک های وجود دارد که درد های خفیف تا مزمن و یا حتی شدید را بسیار کم می کنند و یا به صفر می رساند. این بهترین خدمتی است که علم پزشکی به خلق کرده است در این مقاله می خواهیم در رابطه با بافت انواع روش هایی که برای کنترل درد هستند، توضیحاتی بدهیم. پس با ما همراه باشید.
بررسی انواع درد پس از جراحی و عمل
انواع درد پس از جراحی شامل:
- درد عضلانی بعد از جراحی
- درد هنگام حرکت پس از جراحی
- سردرد و گلودردهای پس از جراحی
میشود. درد عضلانی بعد از جراحی ممکن است به دلیل دراز کشیدن روی میز عمل ایجاد شود و نقاطی مانند گردن، شانهها، کمر یا قفسه سینه را درگیر میکند. درد هنگام حرکت پس از جراحی زمانی ایجاد میشود که فرد قصد نشستن و راه رفتن دارد یا سرفه میکند. این دردها محل برش عمل یا اطراف آن را درگیر میکنند. سردرد و گلودردهای پس از جراحی پس از عملهای لوله تنفسی ایجاد میشود.
تشخیص درد پس از جراحی
تشخیص درد پس از جراحی معمولا توسط متخصصان درد انجام میشود. معاینه درد توسط این افراد شامل موارد زیر میشود.
- معاینه فیزیکی، بهویژه محل جراحیشده
- وضعیت جسمانی
- سابقه پزشکی
- داروهای مصرفی
- سابقه جراحی پیشین
- سابقه درد ناحیه جراحی یا نواحی اطراف
- آزمایشهای تکمیلی شامل آزمایش خون، تصاویر اشعه ایکس، سیتیاسکن و سونوگرافی
روش های مقابله با درد پس از جراحی
همیشه باید یک قدم جلوتر از درد باشید در این مورد باید بدانید که درد چه زمانی فرا می رسد تا بتوان جلوی ان را گرفت.
شما باید به واسطه تکنیک هایی از هجوم و شدت درد کم کنید متخصصین درد و کنترل درد در کلینیک های معتبر این مهارت را دارند.
به شما کمک میکند تا دوران نقاهت بعد از جراحی را به راحتی پشت سر بگذارنید و کمترین درد را احساس کنید.
درد های بعد از جراحی چگونه کنترل می شوند؟
درد در در زمان عمل های جراحی وجود دارد و با توجه به شرایط موجود به واسطه متخصصین در اتاق جراحی کنترل میشود. اما در تنها صرفاً به حین جراحی نیز و بعد از آن هم معمولا ادامه پیدا میکند و همیشه به دنبال از بین بردن آن است بعد از اینکه اثرات دارو های بی حسی و بیهوشی به مرور از بین می رود جای آن را می گیرد. البته آستانه تحمل درد در هر کس با دیگری کاملا متفاوت است.
همچنین میزان شدت درد هم در رابطه با اینکه در کدام عضو بدن این اتفاق و جراحی افتاده است متفاوت خواهد بود لحظات ابتدایی که درد در بیمار کم کم آغاز می شود باید درد را کاهش دهید. این کار با استفاده از دارو درمانی میتواند انجام شود یکی از روش هایی که برای کنترل درد های بعد از جراحی معمولاً به واسطه پزشک ها به بیمار توصیه می شود استفاده از مسکن ها به صورت تزریقی شیاف یا قرص ها هستند. از روش هایی که برای کم کردن درد در بیمار انجام می شود استفاده از چه موادی هستند که محتویات ضد درد دارند. این محتویات شامل مسکن های قوی هستند که با استفاده از یک آنژیوکت به بیمار وصل می شود تا کمترین درد را احساس کنند.
با توجه به تجربیات این تکنیک میتوان گفت که بیمار نباید انتظاری نداشته باشد که هیچگونه دردی را بعد از انجام دادن جراحی احساس نکنند اما می توان با کمک این روش آن را به حداقل برسانیم.
انواع روش های کنترل دردهای پس از جراحی
مشخصا درد بعد از عمل در تمامی افراد به روش یکسان کنترل نمی شود. متخصص طب درد شناسی با در نظر گرفتن نوع جراحی انجام شده و میزان درد نمود یافته بهترین روش کنترل درد را اتخاذ می نماید.
می توان گفت تمامی پروسه های کنترل دردهای پس از جراحی، ایمنی بالایی داشته و کم خطر می باشند. بروز مواردی همچون حالت تهوع، استفراغ، سوزش، کسالت و خواب آلودگی محتمل است. این اثرات جانبی ممکن است کمی آزاردهنده باشند اما موقتی بوده و با گذشت زمان بهبود می یابند.
کنترل دردهای پس از جراحی | تزریق اپیدورال تحت کنترل بیمار (Patient-controlled epidural analgesia)
- تقریبا همه افراد با بیهوشی اپیدورال آشنایی دارند از ان جایی که این فرایند هنگام زایمان به جهت کنترل درد و یا بعد از عمل جراحی، جهت کنترل درد به انجام می رسد.
- در روند تزریق ایپدورال برای مدیریت دردهای بعد از جراحی، دارو به وسیله پمپ PCA که تحت کنترل بیمار می باشد، به کاتتر اپیدورال که در کمر قرار گرفته است وصل می شود. قرارگیری کاتتر ایپدورال که پمپ PCA نیز به آن متصل است ، دردی را در پی ندارد.
- برای کارگذاری کاتتر ایپدورال ابتدا داروی آرام بخش را از طریق تزریق درون وریدی دریافت می کنید و به شما کمک می کند که در حالت ریلکس و آرامش قرار بگیرید.
- دکتر با استفاده از یک محلول ضدعفونی کننده، پوست محل مورد نظر را تمیز نموده و بی حسی موضعی را در آن نقطه اعمال می کند. در قدم بعدی یک سوزن ظریف با احتیاط کامل وارد فضای اپیدورال می شود.
- سپس کاتتر از طریق این سوزن در محل قرار گرفته و پس از قرار گیری سوزن از آن ناحیه خارج می شود.
- در حین و پس از جراحی داروی ضد درد را به وسیله کاتتر کار گذاشته شده دریافت می کنید با این هدف که بعد از به هوش آمدن درد تا حد زیادی کنترل شده باشد. اگر به دارو بیشتری نیاز داشتید می توانید دکمه پمپ PCA را فشار دهید.
- تزریق ایپدورال در کنترل دردهای بعد از جراحی ، در مقایسه با تزریقات درون وریدی ، اثر گذاری بیشتری و موثرتری دارد.
- کسانی که به این روش ، دردهای بعد از عمل را مدیریت می کنند به میزان خیلی کمتری هنگام تنفس عمیق ، سرفه کردن یا پیاده روی کردن متحمل درد می شوند و حتی امکان دارد دوره ریکاوری آنان نیز با سرعت بیشتری پیش برود.
- بیمارانی که به بیماری های قلبی و ریوی دچار هستند، تزریق اپیدورال ریسک و خطر عارضه های جدی همچون حمله قلبی یا التهاب ریه را کاهش می دهد.
کنترل دردهای پس از جراحی | بلوک های عصبی
یکی دیگر از راه های کنترل دردهای بعد از جراحی که متخصص درد به انجام آن می پردازد ، بلوک های عصبی است. برخلاف تکنیک تزریق اپیدورال که می تواند درد را در قسمت های وسیع و گسترده ای کنترل کند ، تکنیک بلوک عصبی تنها به کنترل درد در بخش محدود و کوچکی از بدن مانند بازو یا پاها متمرکز است.
گاهی اوقات در روند بلوک عصبی برای کنترل درد به این روش برای مدت طولانی تر ، یک کاتتر مشابه با کاتتر اپیدورال در محل جایگذاری می شود. یکی از مزایای بهره گیری از درمان بلوک های عصبی این است که باعث کاهش چشمگیری مقادیری از مواد افیونی یا اُپیوئید می شود. بدین ترتیب ریسک بروز اثرات جانبی مثل حالت تهوع ، استفراغ ، سوزش و خواب آلودگی به حداقل می رسد.
کنترل دردهای پس از جراحی | داروهای مسکن خوراکی
در برخی مواقع ، در دوره نقاهت جراحی ، پزشک برای کنترل و تسکین درد ، داروهای مسکن خوراکی را تجویز می کند که البته لازم است طبق برنامه و سر وقت مصرف شوند تا تاثیرگذاری قابل قبولی داشته باشند. دقت داشته باشید که نباید بگذارید درد به اوج خود برسد و سپس برای مصرف دارو مسکن اقدام کنید.
بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی
طیف گستردهای از گزینههای درمانی در کلینیکهای درد ارائه میشود که بسته به عمل جراحی انجامشده و نیز تشخیص متخصص، بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی متفاوت خواهد بود. در ادامه به انواع روش های کنترل دردهای پس از جراحی اشاره خواهیم کرد.
اولین روش کنترل دردهای پس از جراحی | دارو
پس از از بین رفتن مواد بیحسی یا بیهوشی در بدن، دردهای پس از جراحی سر باز میکنند. استفاده از انواع داروها در شکل و شمایل متفاوت یکی از روش های کنترل دردهای پس از جراحی است. برخی از داروها به شکل تزریقی، برخی به شکل بلعیدنی و برخی دیگر نیز به شکل شیاف تجویز میشوند. داروهای مسکن بدون نسخه شامل پاراستامول، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا کورتیکواستروئیدها از انواع دارو برای کنترل دردهای پس از جراحی هستند. داروهای ضد تشنج، ضد افسردگی و نیز داروهای موضعی از انواع داروهایی هستند که پزشک یا متخصص درد برای کاهش التهاب، عوارض پس از عمل و توقف پیامهای درد تجویز میکند.
دومین روش کنترل دردهای پس از جراحی | تزریق اپیدورال
اپیدورال ماده موثری برای کاهش درد است و یکی از بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی است. اپیدورال به صورت مستقیم به ناحیه دردناک تزریق میشود تا از شدت درد و التهاب آن کاسته شود. تسکین درد از طریق تزریق اپیدورال تاثیری چند هفته تا چند ساله دارد و میتواند عملکرد طبیعی بدن را محفوظ نگه دارد تا فرد از فعالیتهای روزمره خود باز نماند. تزریق اپیدورال تنها چند دقیقه زمان میبرد و بیمار پس از دریافت این ماده قادر به انجام دادن امور روزمره بدون درد یا با کمترین درد است.
از روشهای غیر جراحی برای مدیریت درد تزریق اپیدورال است که به صورت مستقیم به ناحیه مورد نظر تزریق می شود تا التهاب و درد آن را کاهش دهد. تسکین درد از طریق این روش میتواند بعد از مدتی مداوا شود و به سایر اندام های بدن بروز می دهد که به صورت طبیعی به کار خود بپردازند. در این روش استروئید وارد فضای اپیدورال ستون فقرات می شود. دقیقاً جایی است که تجمع رگهای خونی و چربی را دارد و این رگها به واسطه کیسه محکمی که نخاع هم در آن قرار گرفته است ارائه می شود.
سومین روش کنترل دردهای پس از جراحی | تزریق کودال
تزریق کودال شامل تزریق کوریتواستروئید میشود. میزان خطر و تهاجم این روش نسبت به مزایایی که ارائه میدهد بسیار ناچیز است و ماندگاری آن طولانی مدت و ماندگار است. تزریق کودال مانند تزریق اپیدورال تنها چند دقیقه زمان میبرد؛ اما بیمار پس از آن میتواند با درد کم یا بدون هیچگونه دردی به فعالیتهای خود ادامه دهد.
در این نوع از تزریق دارو هاو استروئید ها مورد استفاده قرار می گیرند این دارو ها خاصیت ضد التهابی دارد و در فضای پایین اپیدورال تزریق می شود که تاثیر فراوان در کم کردن درد بیمار دارد. این نوع از عمل نوعی آمپول برای تسکین درد هست که تنها چند دقیقه زمان نیاز دارد تا اثرات طولانی مدت آن برای فرد به وجود بیاید. میزان خطرات و تهاجم آن در مقابل مزایایی که دارد بسیار ناچیز می باشد بیمار با استفاده از این روش بیمار به راحتی می تواند به زندگی عادی برگردد و سرعت اثربخشی آن خیلی زیاد است.
چهارمین روش کنترل دردهای پس از جراحی | طب سوزنی
یکی دیگر از بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی استفاده از طب سوزنی است. طب سوزنی منجر به ترشح هورمون اندورفین میشود؛ هورمونی که به تسکین درد مشهور است. پس از انجام دادن طب سوزنی احساس درد در بدن بیمار بسیار کم میشود و فرد را قادر به از سرگیری امور خود میکند.
پنجمین روش کنترل دردهای پس از جراحی | بیوفیدبک
این روش به منظور تمرکز روی کنترل بدن ابداع شد. در بیوفیدبک از حسگرهایی استفاده میشود تا کنترل تغییرات بدن در برابر استرس، ضربان بالای قلب، تنش عضلانی، میزان تنفس، دما، تعریق و فشار خون زیر نظر گرفته شوند.
ششمین روش کنترل دردهای پس از جراحی | فیزیوتراپی
فیزیوتراپی اغلب برای دوران پس از جراحیهای ارتوپدی تجویز میشود. روش فیزیوتراپی سعی دارد دامنه حرکتی فرد را که پس از جراحی محدود شده است را گسترش دهد و او را به زندگی نرمال بازگرداند. فیزیوتراپی از بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی محسوب میشود که طی جلسات متعدد و با صرف هزینه مناسب، دامنه حرکتی فرد را گسترش میدهد. در درمان فیزیوتراپی از انواع روشهای TENS، لیزردرمانی، شاک و… به منظور کنترل دردهای پس از جراحی استفاده میشود. TENS روشی است که در آن از یک دستگاه کوچک به منظور قطع پیام درد استفاده میشود. استفاده از دستگاه تنس هیچ دردی نداشته و احساس سوزن سوزن شدن به ناحیه القا میکند.
فیزیوتراپی چگونه برای درمان دردهای پس از جراحی موثر است؟
از دیگر تکنیک هایی که در کنترل درد نقش بسیار موثری دارند معمولا بعد از جراحی ها از آن بهره مند می شوند استفاده از دستگاه های توانبخشی و فیزیوتراپی که به واسطه یک متخصص ماهر باید انجام شود.
پزشک متخصصی که زیر نظر او جراحی خاصی را انجام داده اید احتمالا برای شما چند جلسه فیزیوتراپی تجویز می کند تا فعالیتهای بدنی تان اصلاح شود.
علاوه بر همه این تکنیک ها و تکنیک کنترل یکی از بهترین و موثرترین روش هایی که در منزل انجام می شود در باید یک سری نکات را در رابطه با آن را رعایت کنید تا به شکل چشمگیری از درجات آن کم شود موارد زیر را شامل می شود.
- تغییر در سبک زندگی
- استراحت کافی
- عدم استفاده از داروهای بدون نسخه
- پرهیز از استعمال دخانیات و مواد مخدر و مشروبات الکلی
- پانسمان زخم بعد از عمل جراحی
- اجتناب از انجام فعالیت های فیزیکی
- در پیش گرفتن برنامه غذایی مناسبی که حاوی ویتامین و پروتئین فراوان است
- برخی از روش های دارو درمانی
- استفاده از ضد التهاب هایی که شامل سلکسیب و ایبوپروفن هستند
- میتوان رطوبت را تا حدود بسیار زیادی کاهش داد
- استامینوفن ترامادول و داروهای دیگر همانند مورفین از داروهای مورد استفاده برای کنترل درد ها بعد از جراحی ها هستند
هفتمین روش کنترل دردهای پس از جراحی | ورزش
یکی از راههای کنترل دردهای پس از جراحی ورزش کردن است. متخصصان درد با ارائه تمرینهایی که فرد میتواند در خانه انجام دهد سعی دارند دامنه حرکتی او را بازگردانند و عضلههایشان را قوی کنند. بسیاری از افراد پس از جراحی از ورزش کردن اجتناب میکنند؛ زیرا میترسند درد آنها شدیدتر شود. معمولا در کلینیکهای درد ورزشها به صورت گروهی یا انفرادی انجام میشود و متخصصان برخی ورزشهای ویژه مانند یوگا یا حرکات کششی را توصیه میکنند. انجام این حرکات در کلینیک درد امکانپذیر است و تحت نظیر متخصص میتوانید روشهای صحیح انجام دادن هر حرکت را بیاموزید.
هشتمین روش کنترل دردهای پس از جراحی | ماساژ درمانی
در برخی از کلینیکهای درد از ماساژ درمانی به منظور بهبود، تسکین و کنترل دردهای پس از جراحی استفاده میشود. در ماساژ درمانی یک ماساژور نقاط دردناک را شناسایی و برای شل شدن عضلات متشنج و تسکین درد، ماساژ به خصوصی را روی آنها انجام میدهد.
مراقبت های بعد از عمل جراحی
در برخی از موارد بر اثر تزریق مواد بیهوشی فرد بیمار بعد از عمل دچار گیجی می شود ممکن است حالت تهوع داشته باشد. به همین دلیل خوردن آشامیدن و تا چند ساعت برای او ممنوع است اگر با استفاده از بی حسی های موضعی و عمل انجام شده است تا ۲۴ ساعت نباید به صورت کاملاً تخت بخوابد. باید سر او بالاتر از بدنش قرار بگیرد وگرنه دچار سردردهای شدید می شود.
بعد از جراحی ممکن است چه نوع دردی را تجربه کنید؟
گاهی اوقات افراد از میزان دردی که بعد از عمل احساس و تجربه می کنند ، تعجب نموده و چون انتظار چنین شدتی را نداشتند ، جهت کنترل آن باید اقدامات لازم را انجام دهند.
اغلب اوقات درد علاوه بر ناحیه جراحی شده، در دیگر نقاط بدن نیز نمود می یابد. امکان دارد بعد از جراحی این چنین دردها را تجربه کنید :
درد ماهیچه یا عضلانی: احتمال دارد در عضلات گردن ، شانه ها و کمر دردی را احساس کنید. ممکن است در ناحیه قفسه سینه به خاطر نحوه دراز کشیدن بر روی تخت اتاق عمل نیز دردهای عضلانی نمود یابد.
درد گلو: بعد از عمل ممکن در گلو احساس درد و خشکی داشته باشید.
درد به هنگام تحرک: نشستن ، پیاده روی و سرفه کردن همگی فعالیت هایی هستند که بعد از جراحی صورت می پذیرند اما انجام آن ها امکان دارد درد را در نواحی برش های جراحی تشدید کند.
بهترین روش های خانگی کنترل دردهای پس از جراحی
در میان انواع روشهای کنترل دردهای پس از جراحی که در کلینیکهای درد انجام میشوند، برخی روشهای خانگی میتوانند در درمان دردهای خفیف کمککننده باشند. در ادامه به بهترین روش های خانگی کنترل دردهای پس از جراحی اشاره خواهیم کرد.
۱- گرما درمانی
گرما به جریان خون کمک میکند و جریان مناسب خون منجر به کاهش درد میشود. همچنین گرما درمانی در کنترل دردهای پس از جراحی روشی بسیار موثر است که میتوانید آن را با یک کیسه آب گرم یا حوله گرم در خانه انجام دهید.
۲- سرما درمانی
سرما منجر به تضعیف سیگنالهای درد میشود و به اصطلاح محل درد را بیحس میکند. سرما درمانی منجر به کاهش تورم و کنترل انواع درد پس از جراحی میشود. سرما درمانی یکی از بهترین روش های کنترل انواع درد پس از جراحی در خانه است که با یک کیسه آب یخ یا مقداری یخ درون کیسه یکبار مصرف قابل انجام است.
۳- استفاده از بالش
اگر ناحیه بخیه هنگام سرفه یا نفس عمیق دچار درد میشود، بهتر است از یک بالش روی آن استفاده کنید. استفاده از بالش هنگام عطسه، سرفه و تنفس عمیق میتواند درد را کاهش دهد و از شدت یافتن آن جلوگیری کند.
سخن پایانی
کلینیکهای درد نظیر کلینیک درد دکتر نریمانی تلاش دارند انواع درد پس از جراحی شامل درد عضلانی بعد از جراحی، درد هنگام حرکت پس از جراحی و سردرد و گلودردهای پس از جراحی را بهبود بخشند و بیمار را به فعالیتهای روزمره خود بازگردانند. استفاده از انواع روشهای کنترل درد نظیر دارو، فیزیوتراپی، تزریق داروهای بیحسی و… به منظور کنترل انواع درد پس از جراحی در این کلینیکها متداول است. نمیتوان گفت از چه درمانی برای بهبود دردهای بیمار استفاده میشود؛ زیرا متخصص درد باید حتما بیمار را معاینه کرده و نسبت به بهترین روش های کنترل دردهای پس از جراحی اقدام کند.
دکتر نریمانی