بلاک عصبی یا مسدود کردن راه امواج عصبی روشی است که از یکصد سال پیش تا امروز برای ارزیابی و درمان هر دو درد حاد و مزمن به کار رفته است و یک داروی شیمیایی را نزدیک یک عصب خاص تزریق می کنند تا جلوی عصبی مربوط به انتقال حس در را در مسیر های نُسی سپتیو (nociceptive) بگیرد (مسیرهای نُسی سپتیو مسیرهایی عصبی هستند که سیگنال های درد ناشی از عوامل فیزیکی یا شیمیایی را از بافت های بدن به مراکز احساس درد می رسانند) . با مسدود کردن این مسیرهای عصبی آن ناحیه از بدن بی حس می شود

انسداد نورولوتیک، از بین رفتن عمدی و موقتی رشته عصبی از طریق استفاده از مواد شیمیایی، گرما، سرما که می‌تواند برای هفته‌ها یا ماه‌ها یا برای همیشه باقی بماند.

بلوک عصبی محیطی، درمانی برای کنترل درد است که شامل تزریق بی‌حس‌کننده موضعی در اطراف اعصاب برای بلوک یا توقف احساس دردی که به مغز می‌رسد، می‌شود. بلوک نوروآگزیال، تزریق بی‌حس‌کننده موضعی در نخاع از طریق یک سوزن یا کاتتر (لوله بسیار نازک و کوچک) برای بلوک انتقال درد از نخاع به مغز است.

تکنیک های بلوک عصب بخش با ارزشی از برنامه ی کنترل درد را تشکیل می دهند و به کمک آنها کارهای درمانی دیگر هم امکان پذیر می شود .

تزریق برای بلوک عصبی که تزریق به منظور بلوک گیرنده درد نیز نامیده می‌شود، روش کم تهاجمی است که به صورت موقت درد عصبی یا مفصل را تسکین می‌دهد. دلیل درد مفصل یا عصب محیطی به درستی مشخص نیست. این روش به عنوان یک آزمایش تشخیصی در تعیین منشا درد به کار گرفته می‌شود. آثار بلوک گیرنده عصبی / درد موقتی است و به ندرت طولانی مدت خواهد بود. اگر بلوک موفقیت آمیز باشد، می‌توان بلوک توسط امواج رادیویی را پیشنهاد نمود.

بلوک عصبی از تکنیک های بسیار ضروری جهت مدیریت درد و بی حسی در اورژانس می باشد . در واقع هرعصب محیطی، در طول مسیر خروج از نخاع تا رسیدن به عضو هدف می تواند بلوک شود . اگر مسیر آناتومیک عصب را خوب بدانیم، در محل هایی که عصب سطحی است، براحتی می توانیم بلوک عصب را انجام دهیم .

بلوک انگشتان دست و پا (Digital nerve block) از شایع ترین بلوک هایی است که در اورژانس انجام می شود .

به علت عدم آشنایی پزشکان در اورژانس به تکنیک های ساده بلوک های عصبی و نداشتن تجریه و مهارت کافی، از این تکنیک ها کمتر استفاده می شود . خوشبختانه تکنیک ها بسیار ساده بوده پزشکان با دانستن مسیر آناتومیک عصب و مقدار داروی لازم و استفاده از نقاط راهنما (landmarks) جهت تزریق درست در مکانی که عصب عبور می کند، براحتی می توانند بلوک عصب را انجام دهند . لذا برای انجام این روش توصیه می کنیم به کلینیک های درد مراجعه نمایید .

فناوری های جدید هم در بلوک عصب کمک زیادی به ما می کند . بلوک عصب با راهنمایی سونوگرافی و با استفاده از پروب سطحی، براحتی مسیر عصب را به ما نشان می دهد و پزشک می تواند با اطمینان کامل بلاک را انجام دهد .

استفاده های رایج از بلوک عصبی:

از بلوک عصبی معمولا در حین جراحی و به منظور کاهش درد استفاده می‌شود. از آن به منظور مدیریت درد ناشی از شرایطی مزمن یا صدمه وارد شده که در آن اعصاب آسیب دیده اند، ملتهب شده اند و یا زخمی شده اند نیز بکار گرفته می‌شود. از بلوک عصبی معمولا در مدیریت دردهایی که منشا نخاعی دارند و همچنین دردهای ناتوان کننده ای که بر دستها، پاها، گردن و کفل تاثیر می‌گذارد، استفاده می‌شود. ممکن است با پزشکتان صحبتی راجع به استفاده از بلوک عصبی در مدیریت دردهایی از جمله موارد زیر صحبت نمایید:

• درد زایمان
• درد بعد از جراحی
• درد مرتبط با سرطان
• درد آرتروز
• درد شدید در ناحیه صورت مانند درد عصبی عصب سه قلو
• درد کمر
• سردردهایی همچون میگرن یا درد در پس سر
• سندروم درد ناحیه ای مزمن یا CRPS

کلا بلوک عصب به دو دسته ی وسیع به شرح زیر تقسیم می شود :

1. بلاک های عصبی تخریبی (neurolytic blocks) یا عصب کُشی که عبارتند از تزریق موادی مثل فِنُل یا الکل به روی عصب و این مواد مسیرها عصبی انتقال درد را خراب می کنند . این کار باعث تسکین دائمی درد نمی شود، و ممکن است تکرار تزریق لازم آید . آثار جانبی هم دارد و ممکن است به اعصاب کناری آن ناحیه صدمه بزند و عضله از کار بیفتد . بنابراین بلاک های تخریب کننده ی عصب را برای بیماری های دردناک شدید و بیمارانی که دیگر امیدی به زنده ماندنشان نیست در نظر می گیرند .
2. بلاک های عصبی غیر تخریبی (nonneurolytic blocks) که در آن مواد غیر تخریبی مانند بی حس کننده های موضعی مثلا لیدُکائین (lidocaine) یا بوپیواکایین (bupivacaine) را به کار می برند . گاهی ماده ی تزریقی ترکیبی از یک بی حس کننده ی موضعی و داروهای دیگری مورد استفاده قرار می گیرد . بلوکه کننده های غیرتخریبی راه انتقال درد را سد می کننند بی آنکه مسیرهای “نُسی سپتیو” ار خراب کرده باشند . بنابراین مصرف درمانی زیادی دارند .

بلاک عصبی ممکن است قدری دردناک و استرس آور باشد . معمولا برای آماده کردن بیمار جهت بلاک عصبی، یک بی حسی موضعی در او انجام می دهند . مهارت و تجربه ی دکتر در انجام بلاک عصب برای توفیق در این کار اهمیت زیادی دارد . عموما ً این کار به دست متخصص بیهوشی انجام می شود . گاهی بلاک عصب را به طور سر پایی انجام می دهند، در مواردی هم لازم است بیمار مدتی کوتاه در بیمارستان بستری شود .