آرتروز ستون فقرات
درمان و علت
اسپوندیلوزیس یک اصطلاح پزشکی است که برای توصیف تغییرات تخریبی که در ستون فقرات اتفاق میافتد، به کار میرود. این تغییرات تخریبی اغلب مرتبط با پیری هستند و بنابراین، میزان وقوع آنها با افزایش سن بیشتر میشود. به طور کلی علائم بالینی ناشی از اسپوندیلوزیس به صورت درد ستون فقرات و یا ناشی از گیر افتادن ریشه عصب میباشد. علائم مربوط به گیر افتادن ریشه عصب در بخشهای دیگری از این وبسایت با عنوان درد سیاتیک/پا، درد براکیالیس/ بازو و تنگی کانال نخاعی شرح داده شده است.
اسپوندیلوزیس در واقع شامل فرسودگی و ساییدگی مهرههای ستون فقرات است و به همین دلیل میتوان آن را یک شکل از آرتروز دانست. اما لازم به تأکید است که اسپوندیلوزیس در بخش عمدهای از موارد (البته نه در همه حال) یک عارضه ارثی یا ژنتیکی است و از این لحاظ با اشکال بسیار نادرتر بیماری آرتروز از قبیل روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) کاملاً متفاوت است.
میلیونها نفر در جهان از ابتلا به آرتروز کمر و بیماریهای التهابی مفصل، رنج میبرند، حدود ۸۰ درصد از سالمندان بالای ۵۰ سال در ایران پس از انجام ام آر آی ستون فقرات مشخص گردید که به این بیماری مبتلا هستند. برآورد میشود که تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۰ میلیون نفر به این مشکل دردناک و گاه ناتوان کننده و توانفرسا دچار خواهند شد.
انواع اسپوندیلوزیس (آرتروز ستون فقرات)
اسپوندیلوزیس (آرتروز ستون فقرات) یکی از شایعترین علل درد و خشکی ستون فقرات در سنین بالاتر از 50 سالگی به شمار میرود. اسپوندیلوزیس بر اساس ناحیهای از ستون فقرات که درگیر این عارضه میشود به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود که عبارتند از:
اسپوندیلوزیس گردن (آرتروز گردن)
اسپوندیلوزیس توراکس (آرتروز قسمت میانی)
اسپوندیلوزیس لومبار (آرتروز پایین ستون فقرات)
کار کردن مداوم و فرسودگی هر روزه مفاصل ستون فقرات باعث آسیب رسیدن به این مفاصل میشود. عوارض آرتروز ستون فقرات، در حالت پیشرفته آن، میتواند بسیار دردناک باشد و زمینه ابتلا به عوارض وخیمتر دیگری مانند گیر افتادن و فشار شدید بر ریشه اعصاب نخاعی (مانند سیاتیک) را نیز فراهم کند.
متأسفانه هیچ درمان قطعی برای آرتروز ستون فقرات وجود ندارد، اما نکته امیدوار کننده آن است که راهکارهای متعددی وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها زندگی بیمار را راحتتر و این عارضه را به نحو صحیحی مدیریت نمود.
بررسی اجمالی آناتومی ستون فقرات
فرسایش غضروف مفصلی در اثر افزایش سن، آسیب دیدگی، استفاده بیش از حد، نامناسب و سائیدگی طبیعی منجر به بروز آرتریت میشود. در شایعترین نوع آرتریت، یعنی آرتروز، نیز با سایش غضروف و تشکیل خارهای استخوانی مواجه هستیم. استخوانهای زیر غضروف به دنبال از بین رفتن غضروف بر روی یکدیگر ساییده میشود و در نتیجه درد، ورم و کاهش توانایی حرکتی مفصل بروز مییابد. اگرچه هر مفصلی ممکن است مبتلا به آرتروز شود، اما این بیماری غالباً لگن (مفصلهای ران)، زانو، دست یا ستون فقرات را درگیر میکند.
عوامل آرتروز ستون فقرات
علت آرتروز ستون فقرات در بین افراد مختلف، بسیار متفاوت اند. در بسیاری از موارد، آرتروز علت مشخصی ندارد ولی عوامل خطر شناخته شده عبارت اند از :
- پا به سن گذاشتن: سالخوردگی با تغییر هایی در غضروف و مایع سینوویال همراه است. با افزایش سن آب موجود در بافت ها افزایش و پروتئین موجود در بافت کم می شود کمه باعث فرسوده شدن پیشرونده ساختارهای ستون فقرات می شود. این فرایند طبیعی از اوایل دهه سوم زندگی آغاز میشود، البته نوع شغل بیمار نیز در زمان بروز و شدت عارضه بی تأثیر نیست.
- جنسیت: آرتروز در بانوان در سنین پس از یائسگی شیوع بیشتری دارد، اگرچه در سنین زیر ۴۵ سالگی مردان بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند.)
- اضافه وزن: اضافه وزن فشار بیشتری را روی مفصلهای تحمل کننده وزش و ستون فقرات، به ویژه در دوران میانسالی، وارد میکند.
- ژنتیک: سابقه ابتلا به آرتروز در خانواده، یا نقص مادرزادی مفصل و ستون فقرات ، بدشکلیها یا ناهنجاریهای پا در خویشاوندان.
- بیماریهای مرتبط: ابتلا به بیماریهایی مانند، دیابت، روماتیسم مفصلی یا نقرس ریسک ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد.
استفاده طولانی مدت و مکرر از مفصل باعث ملتهب شدن آن میشود، درد و ورم مفصل را به دنبال دارد و در نهایت به تخریب غضروف میانجامد.
علائم و نشانه ها
از نظر آناتومی ستون فقرات، به چهار ناحیه گردنی ، پشتی-سینه ای،کمری و خاجی تقسیم می شود و هر قسمت خصوصیات و عملکرد مخصوص دارد و علائم آرتروز ستون فقرات شما به این بستگی دارند که این بیماری کدام قسمت از ستون مهره های شما را تحت تاثیرقرار می دهد. این علایم خفیف تا شدید هستند و ممکن مزمن یا حتی باعث ناتوانی فرد شوند. علائم آرتروز کمر از قرار زیر است:
آرتروز گردن ( ستون فقرات گردن):
- درد گذرا
- دردی که در شانه، بازو و ندرتا دست یا انگشتان گسترش پیدا می کند
- سفتی شانه یا گردن در هنگام صبح یا محدودیت در دامنه حرکتی پس از بیدار شدن از خواب
- التهاب یا بی حسی شانه یا گردن
- ضعف یا گزگز در گردن، شانه، بازو و ندرتا دست یا انگشتان
- سردرد در قسمت پشت سر
- از دست دادن تعادل
- مشکل در هضم غذا ( این مساله به ندرت پیش می آید، اما در صورتی که طناب نخاعی فشرده شود، احتمال بوجود آمدن آن هست).
آرتروز ستون فقرات( ستون فقرات پشتی – سینه ای):
- درد در قسمت های بالایی و وسط کمر
- خم شدن و کشیدن بدن باعث درد می شود
- سفتی قسمتی میانی کمر در هنگام صبح پس از بیدار شدن از خواب
آرتروز کمر ( ستون فقرات کمری)
- درد گذرا
- سفتی قسمت کمر در هنگام صبح پس از بیدار شدن از خواب
- دردی که با استراحت یا پس از ورزش کاهش پیدا می کند
- التهاب یا بی حسی کمر
- سیاتیک (درد خفیف تا شدید ساق پا) (ندرتا)
- ضعف، بی حسی یا گزگز در کمر، ساق پا یا پا (ندرتا)
- مشکل در راه رفتن
- مشکلات دفع ادرار یا مدفوع (این اتفاق به ندرت پیش می آید، اما در صورتی که طناب نخاعی فشرده شود، احتمال اتفاق افتادن آن هست).
تشخیص
منظور تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، سوابق پزشکی فرد بررسی شده و مورد معاینه ی فیزیکی نیز قرار می گیرد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش نیز، تجویز شونداز قبیل :
- اشعه ی ایکس
- MRI : ام آر آی ستون فقرات آزمایشی است که در آن از امواج رادیویی به منظور بررسی ستون فقرات استفاده می شود. پزشکان معمولا” قبل از انجام ام آر آی بهخوبی میدانند که بدنبال چه چیزی هستند. این اسکنها اغلب برای برنامه پیش از جراحی، از جمله برای فشار زدایی و یا همجوشی مهرههای کمر استفاده می شود. ام آر آی اطلاعاتی در مورد آرتروز ستون فقرات و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک (که باعث فشردگی ریشه های عصبی و درد میشود) در اختیار پزشک قرار می دهد.
- CT scan عکس برداری به کمک اشعه ی ایکس است ، که به پزشک تصویر ستون فقرات با جزئیات بالا را نشان می دهد.
- میلوگرافی : آزمایشی که طی آن، پزشک یک مایع رنگی به ستون فقرات بیمار تزریق می کند.
اسکن استخوان : آزمایشی که طی آن ماده ای رادیو اکتیو به فرد تزریق می کنند که نشان می دهد در چه مکانی استخوان در حال از بین رفتن و یا تشکیل شدن است.
راه ها و روش های درمان
در نخستین مرحله درمان به مدیریت وزن توجه میشود و اگر بیمار اضافه وزن داشته باشد، برنامه مناسب کاهش وزن برای درمان آرتروز ستون فقرات به وی ارائه میشود، اما اگر بیمار وزن مناسبی دارد، سعی میشود که بیمار در اثر کاهش تحرک ناشی از ابتلا به آرتروز با مشکل اضافه وزن مواجه نشود. بنابراین بدیهی است که انجام تمرینهای مناسب با شرایط بیمار در برنامه درمانی لحاظ میشود. ورزش کردن علاوه بر کمک به مدیریت وزن در موارد زیر نیز مؤثر است:
- افزایش انعطاف پذیری
- بهبود روحیه و نگرش بیمار
- انجام روزانه شنا، پیاده روی و ایروبیک آبی بعضی از ورزشهایی هستند که در درمان آرتروز مفید میباشند.
تمرینها را میتوان به صورت زیر گروهبندی کرد:
- تمرینهای تقویتی:
این تمرینها با هدف تقویت عضلههای نگه دارنده مفصلها انجام میشود.
- تمرینهای ایروبیک (هوازی):
انجام این تمرینها قلب و سیستم گردش خون را قویتر میکند.
- تمرینهای افزایش دامنه حرکت: این تمرینها انعطاف پذیری بدن را افزایش میدهد و از ضعیف شدن عضلهها جلوگیری میکند. گنجاندن دورههای استراحت در برنامه درمان نیز بسیار مهم است، البته استراحت مطلق، استفاده از اسپلینت، بریس یا کمربند یا گردنبند طبی یا کشش (تراکشن) در طولانی مدت بیش از آن که مفید باشد مضر است؛ چرا که این نوع عدم فعالیت باعث تشکیل لختههای خون در پا و ضعف عضلات میشود. درمانهای غیردارویی موجود آرتروز عبارتاند از:
- ماساژ
- طب سوزنی
- کمپرس گرم یا سرد:
قرار دادن کیسه یخ یا آب گرم روی مفصل دردناک. پزشک با توجه به شرایط بیمار مناسب بودن کمپرس گرم یا سرد یا ترکیبی از هر دو را مشخص میکند.
- تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS):
که در آن پالسهای الکتریکی با استفاده از وسیله کوچکی به مفصل دردناک اعمال میشود.
- مکملهای غذایی :
مصرف مسکن نیز به درمان آرتروز کمک میکند، پاراستامول یکی از مسکنهای غیرتجویزی مناسب است. داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند ایبوپروفن را نیز میتوان در دوز مشخص بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. مصرف این داروها در موارد نادر اثرهای جانبیای چون خونریزی و تحریک معده و در موارد انگشت شمار آسیب کلیوی را به دنبال دارد. کرمها و پمادهای موضعی نیز برای تسکین درد وجود دارند که با مالیدن آنها روی پوست ناحیه دردناک میتوان درد را آرام کرد. مصرف استروئید خوراکی معمولاً توصیه نمیشود و تزریق صرفاً برای درمان حملههای شدید درد یا شرایط خاص سودمند است. خوشبختانه اکثر موارد آرتروز ستون فقرات را میتوان بدون جراحی درمان کرد، اما انجام جراحی گاهی اوقات ضرورت مییابد. آرتروز ستون فقرات یکی از علل تنگ شدن مجرای نخاعی است.
تزریقات اپیدورال :
این تزریقات روش مناسبی برای توزیع استروئید در اطراف ناحیه ی مبتلا به آرتروز می باشند. استروئید یک داروی ضد التهاب قدرتمند است. استفاده از سوزن، این اجازه را می دهد که دارو مستقیما به بافت دچار آرتروز برسد.
- تزریق در مفاصل فاست :
یک روش رایج برای درمان آرتروز ستون فقرات می باشند. در این روش، یک داروی بی حسی موضعی و معمولا دارو های استروئیدی، مستقیما به درون یک مفصل فرسوده تزریق می شوند. هدف از این کار دو چیز است. اول، با این کار می توان تشخیص آرتروز در مفصل فاست را تایید کرد. اگر درد بیمار پس از تزریق کاملا بهبود یابد، منشا اصلی درد به درستی تشخیص داده شده است. دوم این که تزریقات به مفاصل می توانند التهاب و درد را به طور قابل توجهی برای هفته ها یا ماه ها کاهش داده و به بیمار اجازه دهند دیگر برنامه های درمانی خود را دنبال کند (مثل فیزیوتراپی) که بدون تزریق، این کار بسیار دردناک خواهد بود.
- بریس:
استفاده از بریس به صورت موقتی (۱ هفته) به تسکین علائم کمک می کند، اما استفاده از آن برای طولانی مدت چندان کارآمد نیست. بریس های که برای طولانی مدت مورد استفاده قرار می گیرند باعث تضعیف عضلات ستون فقرات می شوند و در صورتی که به صورت مداوم بسته نشوند درد را افزایش می دهند. فیزیوتراپی کارایی بیشتری دارد، زیرا باعث استحکام عضلات می شود.
- تراکشن یا کشش :
در بسیاری از موارد، تراکشن ستون فقرات به منظور کاهش علائم مرتبط با آرتروز کمر، گردن و ستون فقرات به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد. تراکشن متناوب با استفاده از بستن بریس مورد استفاده قرار می گیرد. تراکنش متناوب شامل استفاده از یک دستگاه هالتر در حدود سر و گردن است که به یک وزنه متصل است. وزنه باعث انحراف می شود و به آرامی کشیده می شود تا فشردگی و درد عصب ناشی از آرتروز ستون فقرات تسکین پیدا کند.
وقتی فردی به آرتروز کمر مبتلا می شود.کشش و استقامت عضلات مجاور ستون فقرات برای محافظت بیشتر و کاهش فشارهای دور کمر مهم هستند. به خاطر داشته باشید که ورزش نباید موجب درد باشد، در صورتی که احساس درد می کنید، حرکت ورزشی را متوقف کنید و با پزشک خود مشورت نمایید.
- داروهای گیاهی و مکمل :
قبل از اینکه هر گونه داروی گیاهی یا مکملی را برای درمان آرتروز ستون فقرات مورد استفاده قرار دهید، به خوبی در مورد آنها تحقیق کرده و با پزشک مشورت کنید. اگر چه داروهای گیاهی طبیعی هستند، هنوز عوارض جانبی ای دارند که شما از آنها مطلع نیستید. یک داروی گیاهی ممکن است با داروی تجویزی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد. بعضی از داروهای گیاهی که برای بهبود آرتروز گردن، کمر و ستون فقرات می توانید مورد استفاده قرار دهید از قرار زیر هستند:
پنجه شیطان، زنجبیل و پوست بید (این داروها ضد التهابی هستند)
گلوکزآمین و کندرویتین
- درمان با جراحی
جراحی بیماران مبتلا به کمر درد مزمن موضوعی بحثبرانگیز است، چون از یک سو، یافتههای شماری از مطالعات مبین بهبود درد و افزایش توانایی بیمار پس از جراحی است، اما از سوی دیگر، در اکثر پژوهشها نتیجهای مبنی بر تأثیرگذاری بیشتر عمل جراحی در مقایسه با درمانهای بدون عمل کمر درد چون فیزیوتراپی کمردرد (طب فیزیکی) و مدیریت درد به دست نیامده است. از این گذشته بسیاری از بیماران پس از عمل نیز همچنان از کمر درد مزمن رنج میبرند. جراحی به ندرت برای درمان درد حاد پشت ضرورت مییابد، مگر آن که مشکلات عصبشناختی پیشرونده رخ کنند. خوشبختانه چون پس از فیزیوتراپی و مصرف دارو بهبود قابل توجهی در وضعیت اکثر بیماران حاصل میشود و عموماً درد کمر و پشت ظرف چند روز تا چند هفته پس از آغاز درد برطرف میگردد، انجام عمل جراحی چندان متداول نیست. جراحی گاهی اوقات در مواجهه با سیاتیک حاد انجام میشود؛ اگر مشکلات عصبیای مانند ضعف و کرختی شدید باشند و به مرور زمان در عوض بهبود یافتن وخیمتر شوند، یا سندرم کودا اکوینا (سندرم دم اسب) سندرمی که در آن عصبهای انتهای نخاع به دلیل دیسک بینمهرهای فشرده میشوند و باعث بروز مشکلات عصبی شود، به ناچار باید به جراحی روی آورد. که این اعمال جراحی به منظور کاهش فشار روی عصبها به دلیل تنگی مجرای نخاع، فتق دیسک بین مهرهای یا تنگی فورامینال (تنگ شدن فضاهای بین مفصلهای فاست به دلیل تشکیل خارهای استخوانی) انجام میشود.
انواع روش های جراحی آرتروز کمر و ستون فقرات
- فیوژن یا جوش دادن مهرههای ستون فقرات
افراد مبتلا به استئوآرتریت شدید در مفاصل فاست ممکن است بین مفاصل خود اصطکاک دردناکی را احساس کنند. جوش دادن دو یا چند مهره از ستون فقرات به یکدیگر میتواند این اصطکاک و فرسایش را از بین ببرد. با انجام عمل جراحی مهرهها به طور کامل جوش داده نمیشوند بلکه جراح فرصتی را برای آنها ایجاد میکند تا همراه با یکدیگر رشد کنند. جراح یک پیوند استخوان را در بین دو مهره قرار میدهد و آن را با استفاده از پیچ و پلاک و ابزارهای دیگر محکم میکند. رشد مهرهها و پیوند استخوانی پس از یک عمل جراحی موفقیت آمیز معمولاً ۳ تا ۶ ماه زمان میبرد ولی ممکن است تا ۱۸ ماه نیز طول بکشد. بیمار باید آگاه باشد که انجام این کار انعطاف پذیری ستون فقرات را کاهش داده و ممکن است فشار بیشتری را به بافتهای نرم و مفاصل فاست اطراف وارد کند. بیمار و پزشک باید مزایا و خطرات احتمالی این عمل جراحی را با یکدیگر مقایسه کنند. عمل فیوژن مهرههای ستون فقرات معمولاً همراه با عمل دیسککتومی انجام میشود که در طی آن یک دیسک بین مهرهای برداشته میشود.
- لامینکتومی
استئوآرتریت باعث تنگ شدن کانال نخاعی شده و بر روی نخاع و ریشههای عصبی آن فشار وارد میکند که این مشکل منجر به درد، بیحسی و ضعف در دستها یا پاها خواهد شد. در واقع دردهای عصبی در اندامها ممکن است بدتر از کمردرد باشد. هدف از انجام لامینکتومی که بعضاً به آن جراحی کاهش فشار گفته میشود ایجاد فضای بیشتر برای اجسام عصبی و درنتیجه کاهش علائم عارضه میباشد. در طول عمل لامینکتومی، جراح بخشی از مهره در ستون فقرات به نام لامینا را خارج میکند که بخش پشتی کانال نخاعی از آن ساخته شده است. جراح همچنین باید زائدهی خاری که از پشت مهره به طرف کمر کشیده شده و از روی پوست قابل لمس است را نیز خارج کند. همچنین ممکن است جراح زائدههای استخوانی تشکیل شده بر روی مهره را ببرد.
ثبت
آنلاین
وقت ملاقات
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی
به وقت ملاقات نیاز دارید؟