عقب زدگی زانو زمانی ایجاد می‌شود که مفصل زانو به اشتباه به سمت عقب خم می‌شود و می‌تواند به رباط‌های این ناحیه آسیب برساند.درمان عقب زدگی زانو یکی از مسائل مهمی می باشد که در حال حاضر بیشتر افراد دارای این عارضهبه دنبال راهکار برای درمان اینموضوع هستند. این عارضه در ورزشکارانی که ورزش‌های پرتحرک انجام می‌دهند رایج است. می‌توان با استفاده از روش‌هایی از جمله استراحت، مسکن و گاهی اوقات جراحی عقب زدگی زانو را درمان کرد.
درواقع آسیب‌های ورزشی و سایر آسیب‌ها نیروی زیادی به بافت همبند زانو وارد می‌کنند (تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف‌هایی که بافت همبند را در جای خود نگه میدارند و به حرکت کمک می‌کنند). هر نیرویی که زانوی فرد را بیشتر از حد معمول به عقب براند، می‌تواند باعث آسیب عقب زدگی زانو یا هایپراکستنشن شود. بعد از اینکه زانوی فرد بیش از حد کشیده شد، ممکن است زمانی که می‌خواهد وزن خود را روی آن بیندازد، احساس ناپایداری یا لغزش کند.
عقب زدگی زانو از موارد خفیف که می‌توان آن را در خانه درمان کرد تا آسیب‌های شدیدتر که برای ترمیم نیاز به جراحی دارند، متغیر است.
در ادامه این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر نریمانی، به بررسی علت عقب زدگی زانو، ورزش برای درمان عقب زدگی زانو، زانوبند و سایر مباحث این موضوع خواهیم پرداخت.
علت فرورفتگی زیر زانو
گفته می‌شود علت فرورفتگی زیر زانو می‌تواند خم شدن مفصل زانو به سمت عقب باشد. زمانی که مفصل زانو به سمت عقب خم می‌شود، زانوی ما بیش از حد کشیده می‌شود و این باعث آسیب بافتی و تورم می‌شود. بیشتر آسیب در ACL و PCL رخ می‌دهد که دو رباط وسط زانو هستند. این رباط‌ها استخوان ساق پا را به استخوان ران متصل می‌کنند و به امکان حرکت زانو کمک می‌کنند.
یک سقوط بد یا پرش از ارتفاع زیاد می‌تواند علت فرورفتگی زیر زانو باشد. در حالی که این عارضه می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما ورزشکاران به خصوص بدنسازان به احتمال زیاد فعالیتهایی را انجام می‌دهند که به رباط آن‌ها آسیب می‌رساند. این اتفاق به این دلیل است که افزایش کشش زانو اغلب با ضربه مستقیم به زانو هنگام انجام ورزش‌هایی با ضربه بالا مانند ژیمناستیک، بسکتبال و فوتبال ایجاد می‌شود.
ورزشکاران زن بیشتر در معرض آسیب دیدگی ACL قرار دارند. همچنین، افرادی که دارای عضلات ضعیف یا آسیب‌های قبلی زانو هستند یا افرادی که اضافه وزن دارند و چاق هستند هم ممکن است چنین مشکلاتی در زانو داشته باشند.
همچنین عقب زدگی زانو می‌تواند باعث شکسته شدن قطعات کوچک استخوان از بخش‌های اصلی استخوان‌ها در کودکان خردسال شود.
علائم عقب زدگی زانو
بارزترین علامت عقب زدگی زانو، احساس کشیدگی بیش از حد در زانو است.
هنگامی که زانو بیش از حد کشیده می‌شود، به احتمال زیاد فرد علائم عقب زدگی زانو را به اشکال زیر تجربه خواهد کرد:
- زانو درد متوسط تا شدید
- تورم
- بی‌ثباتی در زانو
- احساس ضعف در زانو؛ به‌طوری‌که زانو در حال بیرون زدن است
- کبودی قابل مشاهده
افراد اغلب به دنبال عقب زدگی زانو و کشیدگی بیش از حد در این ناحیه، کاهش تحرک را تجربه می‌کنند. معمولا صاف کردن یا خم کردن زانوی آسیب‌دیده در چنین شرایطی دشوار است. کاهش تحرک ناشی از عقب زدگی زانو ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر باشد:
- رباط‌های آسیب دیده
- تورم
- ضعف در زانو
بسته به میزان عقب زدگی زانو، علائم از خفیف تا شدید متغیر است. شدت آسیب و آسیب به بافت‌ها و رباط‌های اطراف بر میزان درد و تورم فرد تاثیر می‌گذارند.
ورزش برای درمان عقب زدگی زانو
ورزش برای درمان عقب زدگی زانو شامل تقویت عضلات چهار سر ران، کشش عضلات ساق پا و تقویت عضلات همسترینگ می‌شود. در ادامه به پنج ورزش برای درمان عقب زدگی زانو اشاره خواهیم کرد.
1. تقویت ایزومتریک عضلات چهار سر ران برای درمان عقب زدگی زانو
این ساده ورزش برای درمان عقب زدگی زانو ساده‌ترین راه برای تقویت عضله چهار سر ران است؛ به خصوص زمانی که عضلاتتان هنوز برای انجام تمرینات شدید ضعیف هستند.
یک حوله را در خودش بغلتانید و شکل لوله‌ای مانند به آن دهید. حال آن را در فضای پشت زانوی خود قرار دهید. سپس دراز بکشید و با زانوی خود آن را به سمت عقب فشار دهید. 6 ثانیه در همین حالت نگه دارید و 10-20 بار این ورزش را برای درمان عقب زدگی زانو تکرار کنید.
هنگام انجام این تمرین تنفس عمیق و دیافراگمی را فراموش نکنید. برای جلوگیری از حبس نفس، در حین انجام هر تکرار از 1 تا 6 بشمارید.
2. چهار قوس کوتاه
مانند تمرین قبل، یک حوله را پشت زانوی خود قرار دهید. این بار سعی کنید ساق پای خود را به سمت بالا بلند کنید؛ تا جایی که زانو و ران شما در یک راستا قرار بگیرند. سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید تا زمانی که پاشنه پا مجددا زمین را لمس کند.
این ورزش برای درمان عقب زدگی زانو را در 10-20 تکرار انجام دهید.
می‌توانید از وزنه‌های مچ پا (نیم تا یک کیلوگرمی) را به عنوان پیشرفت و اعمال فشار بیشتر جهت تقویت عضله پا اضافه کنید.
3. بالا آوردن پای راست
در حالی که دراز کشیده‌اید، پای خود را به صورت کامل بالا بیاورید و آن را به مدت 6 ثانیه در همان وضعیت نگه دارید.
پس از اتمام 6 ثانیه، پای خود را به آرامی به سمت زمین پایین بیاورید.
در ابتدا می‌توانید از وزن بدن خود به عنوان مقاومت استفاده کنید و سپس با قرار دادن وزنه‌های مچ پا، پیشرفت این ورزش برای درمان عقب زدگی زانو را بیشتر کنید.
این تمرین را 10-20 بار انجام دهید.
4. اسکوات
بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. سپس با پایین آوردن تمام بدن و خم کردن هر دو زانو، وزن خود را روی ران‌هایتان بیندازید. مطمئن شوید که زانوهایتان از انگشتان پا عبور نمی‌کند.
حالت چمباتمه زدن را به مدت 6 ثانیه نگه دارید. سپس به آرامی به حالت اولیه خود برگردید. این کار را 10-20 بار انجام دهید.
اگر انجام این ورزش برای درمان عقب زدگی زانو بدون داشتن تکیه‌گاه سخت است، می‌توانید این کار را با تکیه به دیوار انجام دهید.
5. استپ آپ
اگر تعادل پایداری دارید و می‌توانید در انواع ورزش برای درمان عقب زدگی زانو خود را به چالش بکشید، می‌توانید انجام استپ آپ را شروع کنید.
برای انجام این ورزش برای درمان عقب زدگی زانو، با پای راست خود روی یک بلوک قدم بگذارید و سپس از همان پا برای بلند کردن بدنتان استفاده کنید تا پای چپ شما به بالای بلوک برسد.
هنگام بازگشت به زمین، از پای چپ برای پایین آوردن خود استفاده کنید. این کار را 10 تا 20 بار برای هر پا انجام دهید.
می‌توانید مانند تمرین‌های پیشین، برای اعمال فشار بیشتر و تقویت سریع‌تر عضله، از وزنه مچ پا روی هر دو پای خود استفاده کنید.
زانوبند برای عقب زدگی زانو
بریس برای عقب زدگی زانو به ثبات این ناحیه کمک می‌کند. در عارضه‌ای مانند عقب زدگی زانو، تثبیت زانو در یک موقعیت بسیار مهم است و از بروز دردهای مزمن و طولانی مدت جلوگیری می‌کند.
زمانی که زانو بیش از حد در جهت مخالف یا اشتباه خم می‌شود، احساس کشیدگی زیاد در این ناحیه خواهید داشت. ممکن است این احساس کشیدگی بیش از حد همراه با درد و مقداری تورم باشد.
استفاده از زانوبند برای عقب زدگی زانو، با حمایت از این ناحیه، به ایجاد ثبات مورد نیاز کمک می‌کند.
ترکیب یک بریس برای عقب زدگی زانو و سرمادرمانی می‌تواند برای درمان عقب زدگی خفیف زانو مفید باشد.
عقب زدگی زانو معافیت
عقب زدگی زانو معافیت را در پی دارد؛ اما این معافیت شرایط ویژه‌ای دارد. معافیت عقب زدگی زانو در دسته بیماری‌های استخوان (اسکلت) توسط سازمان نظام وظیفه طبقه‌بندی شده است که در شرایط زیر به افراد تعلق می‌گیرد:
- بیش از 15 درجه: معافیت دائم؛ بدون امکان بررسی معافیت حین تحصیل
- کمتر از 15 درجه: معاف از خدمات رزمی و بدون امکان بررسی معافیت حین تحصیل
تایید میزان عقب زدگی زانو توسط پزشکان سازمان وظیفه انجام می‌شود و در صورتی که فرد به دلیل شرایط جسمانی خود، قادر به انجام فعالیت‌های سنگین سربازی نباشد، می‌تواند معافیت دائم را دریافت کند.
معافیت دائم افراد را از دوران آموزشی رزمی و دوران خدمت سربازی معاف می‌کند.
در طرفی دیگر، معافیت رزمی انجام وظیفه در دوره آموزشی سربازی، مانند رژه‌های گروهی، اردوهای دوره‌ای مختلف، حمل اسلحه، دوره‌های نگهبانی و تمام امور سنگین را کاهش می‌دهد و افرادی که معافیت از رزم را دریافت کرده‌اند، بیشتر در امور اداری و خدماتی مشغول به کار می‌شوند.
سخن پایانی
افرادی که آسیب دیدگی بیش از حد در زانو را تجربه می‌کنند، با مراجعه به کلینیک‌های درد می‌توانند بهبودی خود را به‌دست آورند.
استراحت برای ورزشکاران و افراد فعال ممکن است دشوار باشد، اما برای بهترین بهبودی عقب زدگی زانو ضروری است.
یک فرد می‌تواند از طریق ورزش و کشش پا و ران پا، خطر ابتلا به عقب زدگی زانو را کاهش دهد.
برای جلوگیری از این عارضه، عضلات قوی اطراف زانو بسیار موثر هستند. همچنین، کشش قبل و بعد از ورزش، زمانی که ماهیچه‌ها گرم هستند نیز بسیار مهم است.
