بیماری نقرس نوعی التهاب مفاصل است که باعث درد و تورم در مفاصل می‌شود و معمولا به صورت احساس داغی زیاد در مفصل به مدت یک یا دو هفته طول می‌کشد و سپس برطرف می‌شود. عود نقرس اغلب از انگشت شست پا یا اندام تحتانی شروع می شود. نقرس زمانی اتفاق می‌افتد که سطوح بالایی از اورات در طول مدت زمان طولانی در بدن تجمع می‌یابد که می‌تواند کریستال‌های سوزنی شکلی را در داخل و اطراف مفصل ایجاد کند. این اتفاق منجر به التهاب و آرتروز مفصل می‌شود. هنگامی که بدن اورات بیش از حد تولید می‌کند، یا مقدار کمی از آن توسط بدن دفع می‌شود، سطح بالای اورات در بدن ایجاد می‌شود.
در ادامه این مقاله از وبسایت کلینیک درد نریمانی، به بررسی علائم بیماری نقرس در زنان، علائم نقرس در مردان، علت بیماری نقرس و شیوه‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
علت بیماری نقرس
اورات تجمع یافته در بدن از پورین‌ها که در بافت‌های بدن و بسیاری از غذاها یافت می‌شود، به دست می‌آید. وقتی پورین‌ها تجزیه می‌شوند، تبدیل به اورات می‌شوند. به طور معمول، اورات از طریق ادرار از بدن فرد خارج می‌شود. با این حال، زمانی که مقدار زیادی از آن ساخته یا خیلی کم دفع شود، اورات در خون جمع می‌شود و کریستال‌های سوزنی شکل در مفاصل فرد ایجاد می‌کنند. این کریستال‌ها باعث التهاب می‌شوند و به شکل درد بسیار زیاد و احساس داغ شدن و شعله‌ور شدن گرما در مفاصل تجربه و باعث درد و تورم در این بافت می‌شوند.
محققان همچنان در حال ادامه دادن مطالعه درباره چگونگی نقش ژن‌ها و عوامل محیطی در تجمع اورات در خون هستند. در این تحقیقات مشخص شد که عوامل خاصی ممکن است شانس ابتلا به بیماری نقرس را افزایش دهند، از جمله:
- داشتن سطوح اورات بالا
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری نقرس
- مرد بودن
- یائسگی زنان
- افزایش سن
- نوشیدن الکل زیاد
- نوشیدن مواد و مایعات شیرین شده با شکر، مانند نوشابه
- داشتن رژیم غذایی ناسالم و خوردن غذاهای غنی از پورین (معمولا از منابع حیوانی)، ماده‌ای که به اورات تجزیه می‌شود.
علاوه بر این علت های بیماری نقرس، برخی از شرایط سلامتی ممکن است خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند، مانند:
- اضافه وزن یا چاقی؛
- سندرم متابولیک؛ نامی برای گروهی از بیماری‌ها که شامل فشار خون بالا، قند خون بالا، سطوح غیر طبیعی کلسترول و چربی اضافی بدن در اطراف کمر می‌شود؛
- بیماری مزمن کلیوی؛ وضعیتی که زمانی ایجاد می‌شود که کلیه‌های فرد آسیب ببینند و نتوانند خون را آن‌طور که باید فیلتر کنند؛
- فشار خون بالا؛
- شرایطی که باعث می‌شوند سلول‌های بدن به سرعت برگردند، مانند پسوریازیس یا برخی سرطان‌ها؛
- شرایط ژنتیکی نادر (سندرم Kelley-Seegmiller یا سندرم Lesch-Nyhan) که منجر به افزایش اورات می‌شوند.
برخی از داروها می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند، مانند:
- دیورتیک‌ها که به بدن فرد کمک می‌کنند مایعات اضافی را دفع کنند؛
- آسپرین با دوز پایین؛
- نیاسین، یک نوع ویتامین، هنگامی که در مقادیر زیادی دریافت می‌شود؛
- سیکلوسپورین که یک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای افرادی است که پیوند عضو دارند و برخی از بیماری‌های خود ایمنی را درمان می‌کند.
علائم بیماری نقرس
شایع‌ترین علامت نقرس درد در مفصل آسیب‌دیده است. بسیاری از افراد اولین حس گرمای زیادی که ناشی از نقرس است را در یکی از انگشتان شست پای خود احساس می‌کنند، اما بیماری نقرس می‌تواند سایر مفاصل بدن فرد را هم تحت تاثیر قرار دهد. عودهای نقرس اغلب به‌طور ناگهانی در شب شروع می‌شوند و درد شدید ممکن است آنقدر بد باشد که فرد را از خواب بیدار کند. علاوه بر این، ممکن است مفصل متورم، قرمز و گرم شود.
عود نقرس معمولا در یک مفصل رخ می‌دهد و می‌تواند توسط برخی غذاها، الکل، داروها، ضربه‌های فیزیکی یا بیماری‌های خاص ایجاد شود. احساس گرمای زیاد و شعله‌ور شدن پوست معمولا طی یک یا دو هفته بهتر می‌شود و در این بین، بیماری نقرس علائمی ایجاد نمی‌کند. برخی از افراد ممکن است احساس گرمای مکرر داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است برای سال‌ها دردی احساس نکنند. با این حال، با گذشت زمان، اگر بیماری نقرس درمان نشود، شعله‌ور شدن شما ممکن است بیشتر اتفاق بیفتد و بیشتر طول بکشد.
اگر بیماری نقرس برای مدت طولانی درمان نشود، توفوس را به‌دنبال دارد و منجر به این بیماری می‌شود. توفوس تجمع کریستال‌های سوزنی شکل است که باعث ایجاد توده‌های سخت در زیر پوست، داخل و اطراف مفاصل و سایر اندام‌ها می‌شود. بیماری توفوس بدون درد شروع می‌شود. با این حال، با گذشت زمان، آن‌ها می توانند دردناک شوند و باعث آسیب به استخوان و بافت نرم و بدشکل شدن مفاصل شوند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری نقرس ممکن است بیشتر به سایر بیماری‌ها یا عوارض، به‌ویژه در مورد قلب و کلیه، مبتلا یا دچار آن شوند. علائم بیماری نقرس که شایع‌تر هستند عبارتند از:
- درد شدید مفاصل
- ناراحتی طولانی مدت در مفصل
- التهاب و قرمزی
- محدوده حرکتی محدود
علائم بیماری نقرس در زنان
بیماری نقرس در زنان در زمان یائسگی رخ می‌دهد و در این سن سطح اسید اوریک بدن زنان به سطح اسید اوریک مردان نزدیک می‌شود. از علائم بیماری نقرس در زنان می‌توان به درد مفاصل به ویژه مفاصل بزرگ بدن مانند زانو، مفصل پا، مچ پا، مچ دست و مفاصل انگشتان اشاره کرد. علاوه بر این، علائم بیماری نقرس در زنان شامل موارد دیگری از جمله تورم و قرمزی، حساسیت و درد لمسی و محدودیت حرکات مفاصل هم می‌شود.
علائم نقرس در مردان
بیماری نقرس بیشتر در مردان رخ می‌دهد؛ زیرا زنان سطح اسید اوریک کمتری در بدنشان ذخیره می‌کنند. احتمال ابتلای مردان به نقرس زودهنگام – معمولا بین 30 تا 50 سالگی – بیشتر است. علائم نقرس در مردان شامل درد شدید و ناگهانی در مفاصل به ویژه در شب‌ها، تورم و قرمزی مفصل، سفتی و تغییر در شکل مفصل، درد و ناراحتی شدید هنگام جابه‌جا کردن دست یا پا و مفاصل بزرگ بدن، حساسیت به لمس، تب و محدودیت حرکتی می‌شود.
برای درمان نقرس چی بخوریم؟
پاسخ پرسش برای درمان نقرس چی بخوریم؟ در ادامه این مقاله آمده است. همراه با این بخش افراد مبتلا به نقرس می‌توانند رژیم غذایی مناسبی را تنظیم و به آن پایبند بمانند.
کربوهیدرات‌های پیچیده
میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل که کربوهیدرات‌های پیچیده را فراهم می‌کنند، بهترین انتخاب برای افراد مبتلا به بیماری نقرس هستند. این اشخاص باید از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حاوی فروکتوز بالا خودداری کنند و مصرف آب میوه‌های طبیعی شیرین را هم از برنامه غذایی خود حذف کنند.
آب
نوشیدن آب در هر زمانی ضروری است؛ اما در صورت ابتلا به بیماری نقرس، برای دفع اوره، فرد مبتلا باید آب بیشتری بنوشد و بدن خود را هیدراته نگه دارد.
پروتئین
پروتئین‌های موجود در گوشت بدون چربی و مرغ، لبنیات کم چرب و عدس به عنوان منابع پروتئین بهترین خوراکی برای نقرس هستند.
غذاهای دریایی
فواید کلی خوردن ماهی برای سلامتی ممکن است بیشتر از خطرات آن برای افراد مبتلا به بیماری نقرس باشد. وعده‌های متناسب با وزن و شرایط جسمانی فرد مبتلا می‌تواند بخشی از رژیم غذایی نقرس باشد.
ویتامین C
تحقیقات نشان داده‌اند که ویتامین C می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک کمک کند. افراد مبتلا به بیماری نقرس باید با پزشک خود در مورد اینکه آیا مکمل 500 میلی گرمی ویتامین C در رژیم غذایی و برنامه دارویی آن‌ها مناسب است یا خیر، صحبت کنند.
قهوه
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدن قهوه در حد اعتدال، به ویژه قهوه معمولی کافئین‌دار، ممکن است با کاهش خطر ابتلا به نقرس همراه باشد.
گیلاس
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خوردن گیلاس با کاهش خطر حملات بیماری نقرس مرتبط است.
سخن پایانی
نقرس یک نوع دردناک‌تر از بیماری آرتریت مفاصل است. اسید اوریک اضافی در بدن کریستال‌های تیز ایجاد می‌کند که در مفاصل بدن او جمع و باعث درد، تورم و سایر علائم می‌شوند. برای کاهش درد ناشی از بیماری نقرس، مراجعه به کلینیک‌های درد و دریافت مشاوره پیشنهاد می‌شود. همچنین مشورت با متخصص درد برای دریافت داروهای مناسب و راهنمایی گرفتن از پزشک متخصص درخصوص تغذیه در بیماری نقرس، می‌تواند امکان مدیریت و کاهش درد را برای فرد مبتلا فراهم کند.
دکتر نریمانی
