درد واژن یک عارضه شایع است و زنان زیادی بهطور مکرر بهدلایل مختلفی آن را تجربه میکنند. درد در داخل یا اطراف واژن میتواند دلایل مختلفی داشته و یک علامت موقت یا مزمن باشد. از جمله دلایل درد واژینال میتوان به عفونت، آسیب، شرایط سلامتی، یائسگی، زایمان، مشکلات کف لگن یا آلرژی اشاره کرد. معمولا درد واژینال با خوددرمانی و زمان از بین میرود. یک تمایز مهم این است که درد واژن و درد فرج متفاوت است. درد در بافتهای بیرونی اندام تناسلی، مانند لابیا، درد فرج است. درد داخلی درد واژن است. با این حال، معمولا از هر دو این اسامی با نام درد واژن یا درد واژینال یاد میکنند.
درد مداوم واژن بدون علت مشخص ولوودینیا نامیده میشود. ولوودینیا یک بیماری شایع زنان است که تعداد زیادی از زنان را تحت تاثیر قرار میدهد. ترس یا خجالت ممکن است فرد را از جستوجوی درمان درد واژن باز دارد. در این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر نریمانی، به بررسی علت درد واژن و راههای درمان آن خواهیم پرداخت.
علت درد واژن
علت درد واژینال و علت درد واژن میتوانند متفاوت باشند و بسته به شرایط فرد، درمان متفاوتی نیاز داشته باشند. در ادامه به انواع علت درد واژن اشاره خواهیم کرد.
آدنومیوز
آدنومیوز زمانی اتفاق میافتد که پوشش داخلی رحم که آندومتر نامیده میشود، در لایههای عضلانی رحم رشد میکند. علائم آدنومیوز عبارتند از:
- درد لگن
- درد واژن
- رابطه جنسی دردناک
- پریودهای سنگین یا نامنظم
اندومتریوز
آندومتریوز یک بیماری التهابی است که در آن بافتی شبیه به آن که رحم را میپوشاند، در ساختارهای خارج از رحم مانند لولههای فالوپ، مثانه یا تخمدانها یافت میشود. اندومتریوز یکی از علت درد واژینال است که علائن آن شامل موارد زیر میشود؛ اما گاهی برخی زنان علائم دیگری را همراه با علائم لیست پیشرو تجربه میکنند.
- مسائل گوارشی
- خستگی
- ناباروری
- درد لگن
برخی از افراد درد مرتبط با اندومتریوز را فقط در طول قاعدگی تجربه میکنند، درحالیکه برخی دیگر علائم را بهطور مداوم در طول ماه دارند. درد ناشی از آندومتریوز میتواند به اعصاب فرج و واژن گسترش یابد و باعث ناراحتی شود. ضایعات آندومتریوز میتوانند روی واژن و فرج ظاهر شوند؛ اما این اتفاق به ندرت رخ میدهد.
فیبرومها
فیبروم یک رشد غیرسرطانی در رحم است. ممکن است یک زن یک یا چند فیبروم در رحم خود داشته باشد و بسته به اندازه و محل آن، رشد ممکن است باعث درد مزمن لگنی شود که برخی بهعنوان احساس فشار مداوم به جای درد شدید آن را توصیف میکنند. فیبرومها بسیار شایع هستند و با افزایش سن احتمال ایجاد آنها بالا میرود. فیبروم توسط معاینه متخصص درد یا پزشک و همچنین آزمایشهای تصویربرداری سونوگرافی تشخیص داده میشود.
درحالیکه برخی از فیبرومها ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشند، اما گاهی اوقات با نزدیک شدن به یائسگی، اندازه آنها کوچک میشود.
رابطه جنسی
علت درد واژینال ممکن است نتیجه مقاربت جنسی دردناک باشد. درد ناحیه تناسلی قبل، حین یا بعد از رابطه جنسی از نظر پزشکی بهعنوان دیسپارونی شناخته میشود. بهطورخاص، دیسپارونی، درد عمیق در ناحیه تحتانی لگن یا واژن است. رابطه جنسی دردناک و بدون استفاده از لوازم کافی، میتواند منجر به درد واژن شود. حتی میتواند باعث پارگی یا ساییدگیهای کوچک در داخل واژن یا دهانه واژن شود که میتواند تداوم درد بعد از رابطه جنسی را به دنبال داشته باشد.
عفونتهای مقاربتی
شایعترین علت درد واژن عفونت است. برای مثال، درد لگن، فرج و درد واژن علائم بسیاری از عفونتهای مقاربتی (STIs) هستند. کلامیدیا و سوزاک، دو بیماری مقاربتی باکتریایی، میتوانند باعث درد لگن، درد در پایین شکم و درد واژینال شوند. چنانچه این بیماریها درمان نشوند، میتوانند منجر به عفونت بسیار جدیتری به نام بیماری التهابی لگن (PID) شوند که زمانی اتفاق میافتد که باکتری به رحم و سایر قسمتهای دستگاه تناسلی فوقانی برسد.
سایر علت درد واژینال خشکی واژن، کیست و واژینیسموس هستند که همگی از علت درد واژینال محسوب میشوند.
علت احساس فشار در واژینال
علت احساس فشار در واژینال میتواند ناشی از افتادگی واژن باشد. زنان مبتلا به افتادگی واژن اغلب احساس فشار در ناحیه واژن را گزارش میدهند و آن را بهشکل دردهای ضرباندار در واژن توصیف میکنند. علت احساس فشار در واژینال ناشی از افتادگی واژن شامل علائم زیر هم میشود:
- پری واژن (مانند احساس اینکه چیزی در واژن گیر کرده است)؛
- احساس اینکه چیزی از واژن میافتد.
علت تیر کشیدن مثانه و واژن
علت تیر کشیدن مثانه و واژن اغلب بهدلیل عادت ماهانه و بارداری است. اغلب علت تیر کشیدن مثانه و واژن مشخص نیست و درد آن میتواند ناشی از PMS (علائم پیش از قاعدگی) و بارداری باشد. برخی از صاحبنظران معتقدند که علت تیر کشیدن مثانه و واژن میتواند موارد زیر باشد:
- عفونتهای ناشی از قارچهای تناسلی
- عفونت دهانه رحم
- اسپاسم عضله
- دیسپارونیا
درمان درد واژن
درمان درد واژن با توجه به علت بهوجود آمدن آن متفاوت است. در صورت ابتلا به موارد زیر، از درمانهای ذکرشده استفاده میشود.
درمان درد واژن ناشی از آدنومیوز
هیسترکتومی، روشی که رحم را خارج میکند، میتواند آدنومیوز را درمان کند، اما ممکن است برای افرادی که بهدنبال باردار شدن هستند، گزینهی مناسبی نباشد. داروهای ضدبارداری و هورمونی ممکن است به کاهش علائم برای کسانی که میخواهند باروری خود را حفظ کنند، اما در تلاش برای باردار شدن نیستند، کمک کند.
درمان درد واژن ناشی از آندومتریوز
بهترین درمان اندومتریوز، جراحی برداشتن ضایعات است که در آن جراح ضایعات قابل مشاهده را برمیدارد. درمانهای هورمونی، مانند داروهای ضدبارداری خوراکی و دستگاههای داخل رحمی (IUD)، میتوانند از رشد ضایعات جلوگیری کرده و علائم را کاهش دهند، اما ضایعات را از بین نمیبرند.
مراجعه به کلینیک درد
کلینیکهای درد معتبر با شناسایی علت درد، درمانهای مناسب را برای زنان مبتلا به درد واژینال تجویز میکنند. این درمانها شامل تجویز دارو، تزریق بیحسکننده موضعی، تزریق استروئید به عصب مجاور و استفاده از روشهایی که گرفتگی عضلات واژن را برطرف میسازند، میشود.
درمان خانگی درد واژن
تغییرات سبک زندگی میتواند منجر به درمان درد واژینال شود و علائم درد واژن را کاهش دهد. از جمله درمان درد واژن خانگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لباس زیر نخی و دامن یا شلوار گشاد بپوشید؛
- از مصرف محصولات بهداشتی معطر مانند دستمال مرطوب زنانه و صابون خودداری کنید (یک نرمکننده جایگزین خوبی برای صابون است)؛
- برای تسکین درد، بستههای ژل خنک را روی ناحیه خارجی واژن خود بمالید؛
- قبل از شنا از وازلین برای محافظت از ناحیه بیرونی واژن در برابر کلر استفاده کنید؛
- سعی کنید از رابطه جنسی یا لمس کامل فرج خودداری کنید؛ زیرا ممکن است این ناحیه را حساستر کند. اگر رابطه جنسی برایتان دردناک است، سعی کنید از لوازم مربوطه استفاده کنید؛
- سعی کنید استرس خود را کاهش دهید، زیرا میتواند درد ولوودینیا را افزایش دهد؛
- برای درد واژینال هنگام نشستن، استفاده از یک کوسن دونات شکل میتواند کمککننده باشد.
پماد برای درمان درد واژن
معمولا پماد برای درمان درد واژن در زمانیکه فرد مذکور مبتلا به عفونت قارچی باشد، استفاده میشود. بهترین پماد برای درمان درد واژن، پماد کلوتریمازول است که برای درمان عفونت قارچی ناحیه واژن استفاده میشود. این پماد سوزش، خارش و ترشحات واژنی ناشی از قارچ را کاهش میدهد.
قرص مسکن برای درد واژن
بهترین قرص مسکن برای درد واژن ایبوپروفن است. این دارو یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی است و بهعنوان یک داروی ضددرد شناخته میشود. قرص مسکن برای درد واژن همچنین شامل آسپرین هم میشود که این قرص مانند ایبوپروفن، در دسته داروهای ضددرد طبقهبندی شده است.
سخن پایانی
درد واژن که در اصطلاح پزشکی با نام ولوودینیا شناخته میشود، ممکن است موقت یا مزمن باشد و میتواند از تحریک خفیف تا درد شدید و ناتوانکننده متغیر باشد. درد واژینال ممکن است ناشی از عفونت، آسیب یا عدم وجود علت قابل شناسایی باشد. بهترین راه تشخیص علت و درمان درد واژینال، مراجعه به کلینیکهای درد معتبر و پزشک متخصص است.
دکتر نریمانی