پارگی تاندون زانو
تاندون زانو (پاتلا) به همراه عضلات جلوی ران (عضله چهارسر) برای صاف کردن حالت پا به شما کمک میکند. اگرچه آسیب تاندون زانو (پاتلا) برای هرکسی میتواند رخ دهد، اما در میان افراد میانسال در حین انجام حرکات ورزشی دویدن یا پریدن، شایعتر است. پارگی کامل تاندون زانو، یک آسیب ناتوانکننده است. این حالت معمولاً نیاز به عمل جراحی دارد تا بیمار مجدداً عملکرد کامل زانوی خود را به دست آورد.
آناتومی زانو
تاندونها، عضلات را به استخوانها متصل میسازند. تاندون زانو، انتهای زانو (کشکک) را به بالای استخوان قلم پا (درشتنی) متصل میکند. این تاندون درواقع یک رباط است که به دو استخوان مختلف (کشکک و استخوان درشتنی) متصل میشود. کشکک زانو توسط تاندون چهارسر به عضلات چهار سر متصل شده است. عضلات چهارسر، تاندون عضلات چهار سر و تاندون زانو (پاتلا) با همکاری یکدیگر، شما را قادر به صاف کردن زانویتان میسازند.
شاید بتوان گفت رباط صلیبی بیش از هر رباط دیگری در زانو آسیب میبینند. در اکثر موارد، این رباطها هنگام انجام فعالیتهای ورزشی مانند فوتبال، بسکتبال، نِتبال و اسکی آسیب میبینند که این میتواند تأثیر بسیار زیادی بر قابلیت حرکت شخص بگذارد به طوری که دیگر نتواند برخی فعالیتهای روزانه، از جمله بالا رفتن از پلهها، را بدون وسایل کمکی یا کمک دیگران انجام دهد. در این نوع آسیبهای زانو، یکی از رباطها کشیده (رگ به رگ) شده یا گاهی اوقات پاره شدن تاندون زانو رخ می دهد. پارگی رباط میتواند جزئی یا کامل باشد.
رباط طرفی داخلی (MCL): این رباط به محدود ساختن حرکت زانو به طرفین کمک کرده و در زمانی که ضربه یا نیرویی از طرف بیرونی زانو به آن وارد میشود، ثبات مفصل را حفظ میکند. آسیبدیدگی MCL زمانی اتفاق میافتد که ضربهای به طرف بیرونی زانو خورده و MCL بیش از حد کشیده شود.
رباط طرفی بیرونی (LCL): این رباط به محدودسازی حرکات زانو به طرفین کمک کرده و در زمانی که ضربه یا نیرویی از طرف داخلی زانو به آن وارد میشود، ثبات مفصل را حفظ کرده و از آن محافظت میکند. آسیبدیدگی LCL زمانی اتقاق میافتد که وارد آمدن فشار بیش از حد به داخل زانو باعث پارگی فیبرهای رباط میشود.
رباط صلیبی جلویی (ACL): این رباط از طریق کنترل حرکات رو به عقب و جلوی زانو به حفظ ثبات آن کمک میکند (یعنی از حرکت بیش از حد رو به جلوی استخوان درشت نی جلوگیری میکند). ACL موقعی آسیب میبیند که پا در یک حالت پایدار قرار داشته و یک ضربه مستقیم از جلو به زانو وارد شود.
رباط صلیبی خلفی (PCL): این رباط به کنترل حرکات رو به جلو و عقب زانو کمک میکند. PCL زمانی آسیب میبیند که نیروی بسیار زیادی به جلوی قسمت بالایی استخوان ساق وارد شود.
پارگی رباط صلیبی معمولا بر اثر انجام دادن حرکاتی اتفاق می افتد که موجب کشیده شدن بیش از حد رباط و خارج از محدوده ی تحمل رباط می شود. این حرکات معمولا به طور سریع و ناگهانی رخ می دهند. برای مثال زمانی که مسیر حرکت شخص ناگهان تغییر می کند، زانوی او می چرخد و یا ضربه ی شدیدی به زانوی او وارد می شود.
شرح و تفصیل پارگی تاندون زانو
پارگی تاندون زانو (پاتلا) میتواند بهصورت جزئی یا کامل رخ دهد.
پارگی جزئی: بسیاری از پارگیها بهطور کامل، بافت نرم راقطع نمیکند. این وضعیت شبیه به یک طناب کشیده شده است که برخی از الیاف آن پاره شده، اما طناب هنوز هم سالم و کامل است.
پارگی کامل: پارگی کامل بافت نرم، آن را به دو تکه تقسیم میکند.
پارگی تاندون زانو (پاتلا) درحالیکه به زانو متصل است، غالباً موجب شکستگی یک تکه از استخوان میشود. وقتی تاندون زانو (پاتلا) بهطور کامل پاره میشود، این تاندون از زانو جدا میشود. بدون این اتصال، شما قادر به راست کردن زانوی خود نخواهید بود. اگر
پارگی تاندون ناشی از یک عارضه پزشکی (مانند التهاب تاندون) باشد معمولاً این پارگی در وسط تاندون رخ میدهد.
علت پارگی و آسیب تاندون زانو
صدمه
وارد شدن یک نیروی بسیار قوی به زانو موجب پارگی تاندون زانو(پاتلا) میشود.
سقوط
ضربه مستقیم به جلوی زانو در اثر سقوط یا ضربات دیگر، از علل شایع پارگی تاندون زانو است. بریدگیها نیز اغلب با این نوع آسیب در ارتباط هستند.
پریدن
پارگی تاندون زانو (پاتلا) معمولاً در حالت خمیدگی زانو و پای کاشته بر زمین (مانند فرود آمدن از یک پرش یا بالا پریدن) رخ میدهد.
ضعف تاندون
احتمال پارگی برای تاندون ضعیف، بیشتر است.
چندین عامل میتواند منجر به ضعیف شدن تاندون زانو شود که در ادامه به آن ها می پردازیم
التهاب تاندون زانو (تاندونیت زانو)
التهاب موجب تضعیف این تاندون شده و ممکن است منجر به پارگیهای کوچک آن گردد. التهاب تاندون زانو (پاتلا) در افرادی شایع است که در فعالیتهایی که نیاز به دویدن یا پریدن دارد، شرکت میکنند. ازآنجاکه این عارضه در ورزشکاران دونده شایعتر است، گاهی اوقات تحت عنوان سندرم “زانوی دونده” نامیده میشود.
معمولاً از تزریق کورتیکواستروئید برای درمان التهاب تاندون زانو (پاتلا) در اطراف یا درون تاندون زیرین زانو اجتناب میشود؛ زیرا طبق نتایج تحقیقات، تزریق در اطراف این تاندون مفصلی، با افزایش ضعف تاندون مرتبط بوده و موجب افزایش احتمال پارگی تاندون میشود.
بیماری مزمن
تاندون ضعیف میتواند ناشی از بیماریهای مختلکننده جریان خون باشد. بیماریهای مزمن که ممکن است موجب تضعیف تاندون شوند، عبارتاند از:
- نارسایی مزمن کلیه
- هیپر بتالیپوپروتینم
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک(SLE)
- دیابت
- عفونت
- بیماریهای متابولیک
استفاده از داروهای استروئیدی
استفاده از داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و استروئیدهای آنابولیک، با افزایش ضعف عضلانی و ضعف تاندون، در ارتباط است.
عمل جراحی
جراحی قبلی در اطراف تاندون، مانند تعویض کل زانو یا بازسازی رباط متقاطع قدامی، ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای پارگی تاندون قرار دهد.
نشانه های پارگی تاندون
هر قسمت بدن که مفصل داشته باشد تاندون هم باید به خوبی کار کند اما گاهی دردهایی در بدن حس میکنیم که دلیل آن پارگی تاندونهاست و بهتر است نشانههای پارگی تاندون را بشناسیم.
گاهی در ورزش یا فشارهایی که به تاندونها ایجاد میشود، با موضوع پارگی روبرو خواهیم شد. اما چطور متوجه شویم که تاندون بخشی از بدن ما پاره شده است تا برای درمان سریع به پزشک مراجعه کنیم؟
نحوه تشخیص پارگی تاندون زانو
صدمه و آسیب دیدن تاندون کشکک زانو (پاتلا) دقیقاً واقع در زیر کاسه زانو منجر به بروز بیماری التهاب تاندون زانو (تاندونیت پاتلا) یا زانوی جهندگان (پرشگران) میشود.
آسیبهای تاندون زانو میتواند بر اثر فعالیتهای مکرر ورزشی مانند ضربه زدن با پا و پریدن فشار زیادی را به این تاندون وارد کند و به التهاب، پارگیهای بسیار کوچک و تشدید درد دامن میزند.
اما چطور به علائم و نشانههای پارگی تاندون زانو پی ببریم؟
التهاب و آسیب تاندون زانو معمولاً به تدریج و به مرور زمان رخ میدهد و کمتر حالت ناگهانی دارد.
رایجترین علائم این عارضه را بشناسیم
- شروع درد زیر زانو در نتیجه انجام فعالیتهایی مانند پریدن، دویدن و سر پا نشستن
- بروز درد جلوی زانو یا زیر زانو در اثر فشار آمدن به تاندون برای مثال زمان زانو زدن یا لمس کردن آن
- درد ملایم و سفتی پس از فعالیت
- سفتی و خشکی صبحگاهی
- ضخیم شدن تاندون