PRP (پی آر پی) چیست؟
پی آر پی نامی اختصاری از درمان با «پلاسمای غنی از پلاکت» یا «Platelet-Rich Plasma» است. برای این که بتوانیم درمان PRP را توضیح بدهیم، اول باید بدانید که پلاسما و پلاکت چه هستند.
خون بدن از دو بخش کلی تشکیل شده است:
هماتوکریت: این بخش شامل سلولهای خونی مانند گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها است.
پلاسما: بخش زمینهای و مایع خون که شامل آب و مواد محلول در آن مانند پروتئینها، مواد معدنی، مواد غذایی و … است.
برای درمان پی آر پی، ابتدا مقداری خون از بازوی شما گرفته میشود. این مقدار تقریباً برابر با خونی است که برای آزمایش خون در آزمایشگاه از شما دریافت میشود؛ یعنی حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیلیتر. نمونهی خون شما درون دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار میگیرد. در این دستگاه با چرخش سریع و بر اساس نیروی گریز از مرکز، بخشهای مختلف خون جدا میشوند.
در نهایت محلولی به دست میآید که غنی از پلاکتهای خونی است. احتمالاً با نقش اصلی پلاکتها که لخته کردن خون و جلوگیری از خونریزی است، آشنا هستید. علاوه بر این، پلاکتها نقش بسیار مهمی در فرآیند بهبودی و ترمیم آسیبهای بافتی دارند.
پلاکت درمانی ( سلول درمانی ) یا PRP روش نوینی می باشد که بر اساس استفاده از فاکتورهای رشد پلاکتهای خون، فیبروبلاستها و سایر سلولهای بنیادی تحریک و باعث کلاژن سازی می شود. کلاژن نقش بسیار مهمی در حفظ طراوت و جوانی پوست دارد و با سنتز کلاژن جدید، پوست جوانی و زیبایی خود را به تدریج به دست خواهد آورد.
به علت اینکه در پی آر پی PRP از تحریک فیبروبلاستها استفاده می شود بدیهی است که اثرات درمانی آن به تدریج ظاهر گشته و شما می توانید اولین تغییرات مثبت را بعد از دو تا سه هفته از اولین درمان مشاهده نمائید. البته نتیجه مطلوب در پایان ماه دوم تا سوم حاصل خواهد شد.
توجه داشته باشید که با انجام روش پی آر پی، یک بازسازی عظیم سلولی در ناحیه درمانی شروع خواهد شد و این بازسازی حتی تا ماه هجدهم ادامه خواهد داشت. البته بر حسب سن، نیاز به درمان مجدد بعد از دو ماه تا یکسال خواهید داشت زیرا عواملی که باعث پیری پوستتان شده است در بدن شما کماکان وجود دارد
امروزه این روش برای تحریک رشد مو، کلاژن سازی و ازبین بردن چروک ها، زخم بستر و زخم های دیابتی، جراحی ها، آرتروز و…. استفاده میشود.
بعد از جداسازی و آمادهسازی محلول PRP، آن را به پوست شما تزریق میکنند. با ورود محلول به ناحیهی دچار مشکل، فاکتورهای رشد از پلاکتها آزاد میشوند. این فاکتورها سه عملکرد مهم انجام میدهند:
- باعث تحریک تشکیل کلاژن میشوند. پروتئین کلاژن به نوعی سیمان بافتهای شما است.
- باعث تشکیل عروق خونی جدید میشوند.
- باعث ساماندهی و تقسیم سلولها میشوند.
استفادههای پی آر پی
پلاکت درمانی یا PRP استفادههای بسیاری دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره کردهایم:
- ریزش مو:
پزشکان از تزریق پی آر پی به پوست سر برای افزایش رویش و کاهش ریزش مو استفاده کردهاند. بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ انجام شده، تزریق پی آر پی در درمان آلوپسی آندروژنیک (androgenic alopecia) که به آن طاسی با الگوی مردانه نیز میگویند، مؤثر است.
- آسیبدیدگی تاندونها:
تاندون، بافتی بهشکل نوار محکم و ضخیمی است که عضله را به استخوان متصل میکند. معمولا تاندونها پس از آسیبدیدگی بهکُندی بهبود مییابند. پزشکان برای درمان مشکلات مزمن تاندون مانند بیماری آرنج تنیسبازان (tennis elbow)، التهاب تاندون آشیل (Achilles tendonitis) در مچ پا، بیماری زانوی پرشکاران (jumper’s knee) یا درد تاندون پاتلار (patellar tendon) در زانو از تزریق پی آر پی استفاده کردهاند.
- آسیبهای حاد:
پزشکان برای درمان صدمات شدید و حاد ورزشی مانند کشیدگی عضلات همسترینگ یا پیچخوردگی زانو (knee sprain) از روش تزریق پی آر پی استفاده کردهاند.
- بهبودی پس از جراحی:
گاهی پزشکان پس از جراحی و برای بهبودی تاندون پارهشده (مانند تاندون کاف روتاتور در شانه) یا رباطها (مانند رباط صلیبی قدامی یا ACL) از تزریق پی آر پی استفاده میکنند.
- استئوآرتریت (Osteoarthritis، ورم مفاصل و استخوانها):
پزشکان برای درمان بیماران مبتلابه استئوآرتریت از روش تزریق پی آر پی به زانو استفاده کردهاند. مطالعهای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که در درمان استئوآرتریت، تزریق پی آر پی مؤثرتر از روش سنتی تزریق اسید هیالورونیک (hyaluronic acid) است. البته این آزمایش روی گروه کوچکی شامل ۱۶۰ نفر انجام شده و برای قطعی شدن نتیجهٔ بهدستآمده، این آزمایش باید روی گروههای بزرگتری انجام شود.