اختلال در مهرههای کمر منجر به بروز درد و و مشکلات سیاتیکی میشود. یکی از این اختلالها بیرونزدگی مهرهها است که با نام فتق نیز شناخته میشود. روشهای قدیمی درمان کمر درد شامل درمانهای دارویی و آب درمانی میشد. همچنین بیماران در کنار این درمانها استراحت میکردند تا به بهبودی نسبی دست پیدا کنند. اگر هر یک از درمانها پاسخگو نبودند، پزشک متخصص عمل جراحی را تجویز میکرد. در دو دهه اخیر عملهای بسته از جمله عمل بسته ستون فقرات که به صورت سرپایی و بدون بیهوشی انجام میشوند متداول شدهاند. این جراحی امروزه پاسخگوی نیازی دو سوم بیماران مبتلا به دیسک کمر است که پیشتر کاندید جراحی باز بودند. در این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر نریمانی، به بررسی درمان دیسک کمر با تزریق دیسکوژل و مزیتهای این روش خواهیم پرداخت. همچنین در سایت دکتر نریمانی به جراحی کایفوپلاستی هم پرداخته ایم.
دیسکوژل چیست؟
دیسکو ژل ایمپلنتی است که با یک سوزن ریز به دیسک تزریق میشود. بسته به منطقهای که فتق دیسک در آن قرار دارد، میتوان روشهای مختلفی را در نظر گرفت. به عنوان مثال، در مواردی که دیسک در ستون فقرات گردنی ایجاد شده است از ناحیه قدامی جانبی تزریق میشود و برای موارد قفسه سینه و کمر نیز از ناحیه خلفی تزریق میشود. دیسکوژل ممکن است فشار داخل صفاقی و حتی در طولانی مدت اندازه فتق دیسک را کاهش دهد. همچنین به عنوان یک مانع بین واسطههای ایجاد درد و ریشههای عصبی و همچنین سیستم عروقی عمل میکند. این ماده همچنین به عنوان ایمپلنت روی دیسک آسیبدیده اثرات حمایتی دارد.
روشهای قدیمی که در آنها از الکل مایع استفاده می شد بعلت آسیبی که نشت احتمالی الکل به داخل نخاع بر بافتهای عصبی وارد میکرد منسوخ گردیدند و استفاده از الکل در دیسکو ژل بصورت ترکیب ژله ای سبب مهار خروج این ماده از فضای دیسک پس از تزریق میگردد. خصوصیت شیمیایی الکل تزریق شده به داخل دیسک سبب تغییر در ساختار مولکولی ماده داخل دیسک و کاهش آب داخل دیسک شده و فشار داخل دیسک کاهش می یابد.
تزریق دیسکو ژل به چه صورت است؟
دیسک کمر مهمترین و متداولترین مشکل روماتولوژی است. درمان در ابتدا مبتنی بر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است. از فیزیوتراپی نیز استفاده میشود. اما وقتی نتیجه موثری حاصل نشود، به طور معمول تزریق کورتیکوائید، مداخلات جلدی یا استفاده از آرتزها به بیمار پیشنهاد میشود. دیسکوژل یک وسیله پزشکی است که به تازگی برای درمان دیسک کمر استفاده میشود. درمان داخل دیسکی دیسکو ژل با هدف درمان فتق دیسک و ریشه اعصاب، درد را از بین میبرد.
دیسکوژل چگونه عمل میکند؟
دیسکو ژل از اتیل سلولز و فلز تنگستن ساخته شده است. اتیل سلولز هیچ واکنش نامطلوب، حساسیت و عارضهای به دنبال ندارد. این ماده وقتی با آب میان هستهای دیسک تماس پیدا میکند، به حالتی شبیه پنبه تبدیل میشود. در این حالت الکل به بیرون دیسک نشت پیدا نمیکند. این حالت پنبهای مانند که پس از تزریق دیسکوژل در دیسک بوجود میآید، مسیر پارگیهای دیسک را میبندد و از انتشار مولدهای درد جلوگیری میکند.
فلز تنگستن در این ژل خاصیت ایمپلنت مانند به دیسک میدهد؛ بدین معنا که وقتی این محلول وارد دیسک میشود، تبدیل به مادهای پنبهای با خواص فلز میشود و مانند ایمپلنت در درون دیسک عمل میکند.
تاثیر تزریق دیسکو ژل برای دیسک
دیسکو ژل انقلابی نوین در درمان غیرجراحی دیسک های ستون فقرات است . عامل اصلی در این روش درمانی، الکل اتیلیک است که نخستین بار در سال ١٩٧٥ از آن به عنوان ماده ای بسیار مؤثر و مفید در درمان کم تهاجمی دیسک های بیرون زده استفاده شد.
این تزریق با نتایج عالی و درصد بالایی از موفقیت همراه بود، اما ایرادهای اساسی هم به آن وارد شد از جمله اینکه چون تزریق درد زیادی داشت بیمار باید بیهوش می شد و از طرفی چون الکل در روش های تصویربرداری قابل رویت نبود به علت نشت می توانست موجب دردهای انتشاری بعد از تزریق شود و مهم تر از آن اینکه در ناحیه گردن و پشت هم قابل استفاده نبود.
دیسکو ژل یک ماده بیخطر از جنس الکل است که در فضای دیسک تزریق میشود و بعد از تزریق سفت و حالتی پنبهای پیدا میکند. این خاصیت دیسکوژل باعث دو اتفاق میشود، یکی اینکه منافذ بخش پاره شده را در صورتیکه محتویات دیسک وارد کانال نخاعی نشده باشد میبندد و از طریق کاهش ریخته شدن مواد التهابی بر روی اعصاب باعث بهبود درد میشود ، دوم اینکه همراه با خود وقتی سفت و جمع میشود ، بخش آبکی دیسک را جمع و به بهبود برجستگی دیسک و آزاد شدن کانال نخاعی کمک میکند.
بررسی انواع کاربردهای تزریق دیسکو ژل
با تزریق دیسکوژل به داخل فضای دیسک، تغییرات مولکولی در داخل دیسک اتفاق می افتد و آب داخل دیسک را کاهش می دهد و در نتیجه به دنبال این اتفاق، فشار داخل دیسک کمتر می شود. دیسکو ژل پس از تزریق، قوام یافته و حالتی پنبه ای به خود می گیرد. این ویژگی دیسکوژل منجر به بروز اتفاقات ذیل می گردد:
- بستن منافذ ناحیه ای از دیسک که پاره شده ، البته چنانچه ورود محتویات دیسک به کانال نخاعی اتفاق افتاده باشد.
- دیسکوژل جهت این کار، از ریختن مواد التهابی بر روی اعصاب کاسته و به دنبال آن درد را بهبود می بخشد.هنگامی که دیسکو ژل جمع و نیز سفت می شود، همراه با خود به تجمیع قسمت آبکی دیسک پرداخته و از این رو برجستگی دیسک را بهبود داده و به آزاد شدن کانال نخاعی، کمک قابل توجهی می کند.
- به طور کلی، دیسکوژل در مواردی که پارگی محتویات دیسک اتفاق افتاده و به کانال نخاعی نشت کرده یا در مواردی که فرد با علائم تعادلی نظیر ضعف در عضلات مواجه است کارآیی ندارد.
- بنابراین در چنین مواردی تزریق دیسکوژل صرفا روشی جهت بهبود درد است و تنها در بیمارانی که دیسک آن ها برجسته است و دچار پارگی نشده و همچنین به روش های درمانی فیزیوتراپی و طبی پاسخگو نبوده ، بکار گرفته می شود.
- دیگر کابرد تزریق دیسکو ژل، عدم استفاده از روش های جراحی برای بیمارانی است که از انجام جراحی واهمه دارند.
- همچنین تزریق دیسکو ژل، برای افرادی که بیماری های زمینه ای دارند و فرآیند بیهوشی کامل برای آن ها خطرآفرین است و نمی توانند آن را تحمل کنند، گزینه مناسبی می باشد.
درمان دیسک کمر با دیسکوژل
آمپول راهگشای دیسک کمر که از دیسکو ژل استفاده میکند، برای درمان بیرونزدگی و فتق ستون فقرات کاربرد دارد. از تزریق دیسکو ژل به منظور کاهش دردهای ناشی از دیسکهای متزلزل، دیسکوپاتی، فتق دیسک و سایر مشکلات مربوط به دیسک ستون فقرات استفاده میشود. معمولا از دیسکو ژل در پایین کمر استفاده میشود. یکی از مزیتهای درمان دیسک کمر با دیسکوژل این است که در یک بار درمان، میتوان بیش از یک دیسک را درمان کرد. بنابراین بیمار پس از تزریق دیسکوژل قادر به از سرگیری فعالیتهای روزمره خود است؛ فعالیتهایی که پیشتر دچار اختلال شده بودند.
با تزریق دیسکو ژل به کمر، قسمت کوچکی از حجم دیسک کاهش مییابد. این موضوع منجر به کاهش قسمت بیرونزدگی دیسک و آزاد شدن عصبی که تحت فشار است میشود.
درمان دیسک گردن با دیسکوژل
در درمان دیسکوپاتی گردن با دیسکو ژل، پزشک متخصص از تزریق ژل دیسکو در بیرونزدگی دیسک بین مهرهای استفاده میکند؛ دیسکی که باعث فتق شده است. دیسکو ژل حاوی الکل اتیلیک و تنگستن است. تزریق برای درمان دیسک گردن با دیسکوژل در ناحیه قدامی- جانبی انجام میشود. از آنجایی که دیسکوژل حاوی الکل است، این الکل باعث جابهجا شدن دیسک نشده و فتق را خشک میکند. دیسکو ژل منجر به ایجاد تغییرات مولکولی در دیسک میشود. بدین ترتیب آب داخل دیسک کاهش یافته و فشار داخل دیسک کمتر میشود. درمان دیسک گردن با دیسکوژل بدین صورت است که ژل به دیسک آسیب دیده تزریق میشود و ناحیه آسیب دیده را پر میکند و به یک ایمپلنت دائمی تبدیل میکند.
درمان دیسک گردن با دیسکوژل بدون نیاز به بیهوشی انجام میشود. پزشک متخصص از بیحسی موضعی به منظور انجام عمل استفاده میکند. تاثیر نهایی تزریق دیسکوژل در درمان دیسک کمر و گردن 3 الی 6 هفته پس از عمل خود را نشان میدهد و بیمار پس از انجام این درمان میتواند به فعالیتهای روزمره خود بازگردد.
مزیت های تزریق دیسکوژل
مزیت های تزریق دیسکوژل برای بیماران مبتلا به کمر درد و دیسک کمر زیاد است؛ به گونهای که این روش را در میان افراد مبتلا به دیسک کمر محبوب ساخته است. در ادامه به مزیت های تزریق دیسکو ژل اشاره خواهیم کرد.
- بدون نیاز به عمل جراحی
- بدون نیاز به بیهوشی
- بدون جای زخم و اسکار
- بهبود عملکرد و دامنه حرکات
- ریسک پایین نسبت به جراحی باز
- بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان
- امکان انجام درمان به شیوه سرپایی
- میزان موفقیت بیش از 80 درصد
- عدم کاهش ارتفاع دیسکها
مزایای استفاده از دیسکو ژل چیست؟
- تزریق دیسکوژل یک روش سرپایی است.
- دیسکو ژل هرگز به بیهوشی عمومی نیاز ندارد، بنابراین میتوان از خطرات و عوارض GA جلوگیری کرد.
- دیسکوژل در طی تزریق با دستگاه رادیولوژی قابل مشاهده است. (دیسکوگرافی)
- بیمار میتواند دو ساعت پس از تزریق راه برود و حتی در طی چند ساعت مرخص شود.
- امکان تکرار تزریق در صورت لزوم وجود دارد.
- عدم وجود عوارضی مانند واکنشهای آلرژیک، عفونت، ایجاد اسکار و چسبندگی. دیسکو ژل درمانی در هزاران بیمار در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است و خوشبختانه هنوز هیچگونه واکنش آلرژیک یا عوارض دیگری گزارش نشده است.
- امکان استفاده از آن در موارد بیماریهای قلبی، ریوی و فشار خون بالا وجود دارد.
- اگر به هر دلیلی نیاز به عمل جراحی باشد، دیسژل تزریق شده هیچگونه دخالتی در آن ندارد.
- دیکوژل باعث ایجاد اسکار پوستی نمیشود. (از نظر زیبایی شناسی بسیار سودمند است)
عوارض دیسکو ژل به چه صورت است؟
در روش درمانی تزریق داخل دیسک دیسکو ژل همانند سایر روش های اینترونشنال نیاز به بیهوشی نیست و از بی حسی های موضعی استفاده می شود. حتی اگر دیسکو ژل به کانال نخاعی وارد شود هیچ عارضه ای ایجاد نخواهد کرد.
دیسکوژل پس از ورود به داخل دیسک آسیب دیده راه خود را پیدا می کند و به صورت خارق العاده ای در تمام نواحی آسیب دیده آن منتشر می شود و موجب جمع شدن دیسک از درون کانال می شود و همچنین دیسکوژل فشار داخل دیسک را کم می کند و نه تنها هیچ کاهشی در ارتفاع دیسک تخریب شده ایجاد نمی کند بلکه ماده ای هم به آن اضافه می کند و در نهایت موجب کاهش فشار داخل دیسک شده که باعث کاهش فشار کانال نخاعی و ریشه های عصبی شده و علایم بهبود می یابد.
پیشگیری از درد کمر پس از درمان دیسکو ژل
پیشگیری از درد دیسک کمر زمانی که به آن مبتلا هستید غیر ممکن به نظر میرسد. پس از تزریق دیسکوژل به مدت چند هفته همچنان درگیر درد کمر هستید که این امر کاملا طبیعی است. اما برخی اقدامات در صورت انجام صحیح میتوانند از درد کمر پس از درمان دیسکوژل پیشگیری کنند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- بهترین حالت خوابیدن برای افراد مبتلا به دیسک کمر، به پهلو خوابیدن است. بدترین حالت خوابیدن برای این افراد به شکم خوابیدن است.
- ورزش یکی از بهترین درمانهای بلند مدت برای افراد مبتلا به دیسک کمر است. ورزش کمک میکند عضلات ستون فقرات خود را تقویت کرده و فشار را روی آنها بیندازید. ورزشهای هوازی و عضلهسازی در کنار یکدیگر بهترین نتیجه را برای بیماران مبتلا به دیسک کمر دارد.
- شیوه صحیح حرکات تکراری مانند نشستن، راه رفتن، ایستادن و خوابیدن را بیاموزید. به طور مثال هنگام ایستادن و راه رفتن باید شانههایتان را صاف نگه دارید و از خم کردن آنها رو به جلو بپرهیزید.
- اگر به مدت طولانی مجبور به نشستن بودید، بهتر است هر چند دقیقه یکبار حرکات نرم و کششی انجام دهید.
- شیوه صحیح بلند کردن اجسام را به کار بگیرید. بدین شکل که نباید خم شوید؛ بلکه باید کمرتان را صاف کرده و بنشینید. در این حالت باید زانوها را خم کرده و از عضلات پا به منظور بلند کردن جسم کمک بگیرید.
- کفش پاشنه بلند فشار زیادی روی کمر، به خصوص انتهای آن وارد میکند. از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند خودداری کنید.
- وزنتان را ثابت نگه دارید. اضافه وزن روی کمرتان فشار مضاعف وارد میکند.
- رژیم غذایی سالم به بهبود دردها و تورم کمک میکند. بنابراین سعی کنید از غذاهای سالم بیشتر استفاده کنید و غذاهای فاقد ارزش مانند فست فود را از رژیم غذاییتان حذف کنید.
دیسکوژل در مقایسه با جراحی باز برای کمر
فتق دیسک در طی روش میکروتراپی داخل دیسکی همراه با تزریق دیسکو ژل بدون نیاز به جراحی و از طریق روش کمتهاجمی درمان میشود.
- دیسکو ژل
دیسکوژل هسته دیسک بین مهرهای را به گونهای تغییر میدهد که بیرون زدگی دیسک از بین میرود. این درمان تحت بیهوشی موضعی انجام میشود. تزریق دیسکوژل از طریق سوزنهای بسیار نازک و بدون نیاز به بازکردن کانال نخاعی به فضای دیسک بین مهرهای انجام میگردد. میکروتراپی تحت راهنمایی و هدایت دقیق توموگرافی کامپیوتری انجام میشود. در این روش هیچ اسکار ناشی از جراحی به جا نمیماند.
جراحی تقریبا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد. نیازی به بستری شدن در بیمارستان و یا جلسات فیزیوتراپی بعد از جراحی نیست. نتایج جراحی دیسکوژل در بیش از ۹۰% از بیماران مبتلا به فتق دیسک حاد با موفقیت همراه بوده و در بیشتر موارد پیچیده میزان موفقیت ۸۰% تا ۸۵% گزارش شدهاست.
- جراحی باز کمر
در جراحی سنتی باز کمر ، جهت دیدن ریشه اعصاب آسیب دیده نیاز به ایجاد برشهای ۵ تا ۶ اینچی میباشد. برای ایجاد برشهایی در این سایز، قسمت اعظمی از عضله باید برش خورده و روزنه ۳ تا ۵ سانتیمتری ایجاد شود. این شرایط در نهایت منجربه خطر خونریزی میشود.
اثرات دیسکوژل چه زمانی نمایان میشوند؟
دیسکوژل به منظور از بین بردن درد در دیسک گردن و کمر تزریق میشود. درد بسته به شدت جراحت و آسیب در هر فرد متفاوت است. اما تسکین درد در درمان دیسک کمر با دیسکوژل و درمان دیسک گردن با دیسکوژل معمولا بین سه الی شش هفته زمان میبرد. نتایج درمان دیسکوژل به طور موفقی حاکی از آن است که بیش از 80 درصد بیماران مبتلا به دیسک کمر و گردن باتزریق دیسکوژل بهبود یافتهاند.
یکی از مزایای دیسکوژل امکان از سرگیری فعالیتهای روزمره بلافاصله پس از درمان است. پیادهروی، ورزش سبک، رانندگی در مسافت کوتاه و هیدروتراپی پس از سه الی شش هفته از تزریق دیسکوژل امکانپذیر است. اما پیش از شروع این فعالیتها و اعمال حتما با پزشک خود مشورت کنید تا عوارض یا درد دامنگیرتان نشود.
مدت زمان لازم برای بهبودی کامل پس از تزریق دیسکو ژل معمولا سه ماه است. اما همانطور که پیشتر گفتیم، این شرایط از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تشخیص زمان بهبودی کامل توسط پزشک متخصص انجام میشود.
بررسی موارد درمان دیسکو ژل
- علائم فتق دیسک بدون پاسخ به درمانهای محافظه کارانه
- هرگونه درد دیسکوژنیک (موضعی یا رادیکولار)
- درد طولانی مدت بدون علامت مطلق برای جراحی
- بیماران مبتلا به فتق دیسک علامتدار که گزینههای درمانی محافظه کار در بهبود علائم موفق نبودهاند و جراحی برای درمان آن در نظر گرفته شده است
- مشکلات پزشکی و بیهوشی پر خطر
- ترس غیرقابل کنترل از جراحی
سخن پایانی
دیسکوژل حاوی الکل و تنگستن است که به دیسک آسیبدیده تزریق شده و درد این قسمت را کاهش میدهد. معمولا بیمار پس از 6 هفته دچار بهبودی میشود و علائم دیسک کمر و گردن او از بین میرود. این روش دوران نقاهت جراحی باز را ندارد؛ همچنین در درمان دیسکوژل نیازی به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان نیست. پس از دریافت این درمان و به منظور کاهش درد، مراجعه به کلینیکهای درد نظیر کلینیک درد دکتر نریمانی میتوانند بهبود را تسریع کرده و درد فتق یا دیسک کمر و گردن را از بین ببرد.
دکتر نریمانی
سوالات متداول
- دیسکوژل در کدام کشور تولید میشود و آیا ماده مشابه آن هم وجود دارد؟
تنها تولید کننده دیسکوژل در دنیا یک شرکت فرانسوی با نام Gelscom میباشد و هیچ شرکتی در هیچ نقطه جهان ماده مشابه دیسکوژل را تولید نمیکند.
- آیا مطالعه ای در زمینه مقایسه اثر بخشی دیسکو ژل با سایر روش های کم تهاجمی صورت گرفته است؟
انجمن اینترونشن قلب اروپا ( CIRSE ) در مقاله ای به مقایسه ی اثر بخشی و عوارض جانبی روش های مختلف درمان کم تهاجمی ( دیسکوژل – لیزر – اوزون و …) پرداخته. طبق این بررسی ذیسکوژل با اثر بخشی ۹۱/۴-۸۹ درصد به عنوان موثرترین و کم عارضه ترین روش درمان کم تهاجمی فتق دیسک های بین مهره ای در صدر جدول قرار دارد .
- دیسکو ژل چگونه تزریق میشود؟
یکی از جالبترین و مهمترین خواص دیسکوژل، قابلیت ژلی شدن آن هنگام تماس با محتوای آب دیسک است. به عبارت دیگر، دیسکوژل مایع هنگام تزریق به ایمپلنت فلزی پنبهای منعطف تبدیل میشود كه با دستگاههای مختلف رادیولوژیكی مانند C آرم، فلوروسكوپ، و سیتی اسكن قابل تشخیص است. تزریق دیسکوژل را میتوان با بیحسی موضعی انجام داد و هرگز نیازی به بیهوشی عمومی (GA) نیست. بنابراین میتوان از خطرات و عوارض GA جلوگیری کرد.
- دوره نقاهت بعد از تزریق دیسکوژل چه مدتی طول می کشد؟
سه تا شش هفته بعد از تزریق دیسکو ژل، دیسک درد بیمار بهبود پیدا می کند. این در حالی است که بعد از جراحی تا سه ماه بیمار باید استراحت کند. بنابراین تزریق دیسکوژل یک روش امن و کم خطر برای بیماران است.