علت درد و گرفتگی عضلات صورت یا اسپاسم صورت زمانی اتفاق میافتد که آسیب یا تحریک عصب صورت رخ دهد که به عنوان عصب هفتم جمجمه نیز شناخته میشود. اسپاسم صورت زمانی رخ میدهد که عضلات به دلیل این تحریک عصبی به طور غیرارادی منقبض شوند.. در ابتدا، درد و گرفتگی عضلات صورت ممکن است فقط به صورت تیکهای کوچک در اطراف پلک، گونه یا دهان ظاهر شوند که تشخیص آنها به سختی ممکن است. با گذشت زمان و شدت گرفتگی عضلات صورت، تیکها ممکن است به سایر قسمتهای صورت گسترش یابد.
اسپاسم صورت ممکن است برای مردان یا زنان اتفاق بیفتد، اما در زنان بالای 40 سال شایعتر است. همچنین بیشتر در سمت چپ صورت رخ میدهد. در ادامه این مقاله از وبسایت کلینیک درد دکتر نریمانی، به بررسی علت درد و گرفتگی عضلات صورت و راههای درمان آن خواهیم پرداخت. شما می توانید در سایت دکتر نریمانی درباره پی ار پی زانو هم مطالعه کنید.
بررسی علت درد و گرفتگی عضلات صورت
علت درد و گرفتگی عضلات صورت اغلب به دلیل تحریک یا آسیب به عصب صورت ایجاد میشود. این تحریک و آسیب معمولا در اثر فشار یک رگ خونی به عصب صورت در نزدیکی محل اتصال عصب به ساقه مغز ایجاد میشوند. هنگامی که این اتفاق میافتد، عصب صورت ممکن است خودبهخود عمل و سیگنالهای عصبی را ارسال کند که باعث میشود عضلات صورت فرد منقبض شوند. این دلایل میتوانند علت درد سمت راست صورت و چشم و نیز علت درد سمت چپ صورت و فک باشند. این موضوع به عنوان انتقال افاپتیک شناخته میشود و یکی از دلایل اصلی این اسپاسمها است.
از دیگر علت درد و گرفتگی عضلات صورت غیر معمولتر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- یک یا چند تومور به عصب صورت فشار میآورد؛
- عوارض جانبی یک قسمت از فلج بل؛ وضعیتی که میتواند باعث فلج شدن موقت بخشی از صورت شود.
علائم اسپاسم صورت چطور است؟
اولین علامت اسپاسم صورت تکان دادن غیر ارادی در یک سمت صورت است. انقباضات عضلانی اغلب در پلک به صورت انقباض خفیف شروع میشود که ممکن است خیلی آزاردهنده نباشد. این اسپاسم بهعنوان بلفارواسپاسم شناخته میشود. ممکن است فرد متوجه شود که وقتی مضطرب یا خسته است، انقباض شدیدتر میشود. گاهی اوقات این اسپاسم پلک میتواند باعث بسته شدن کامل چشم یا پارگی آن شود.
با گذشت زمان، این انقباضات ممکن است در نواحی از صورت که قبلا تحت تاثیر فشار یا آسیب بودند، محسوستر شود. این انقباض ممکن است به سایر قسمتهای همان سمت صورت و بدن نیز سرایت کند، از جمله:
- ابرو
- گونه
- ناحیه اطراف دهان، مانند لبها
- چانه
- فک
- بالای گردن
در برخی موارد، اسپاسم صورت میتواند به هر ماهیچه در یک طرف صورت گسترش یابد. همچنین ممکن است هنگام خواب اسپاسم رخ دهد. با گسترش اسپاسم، ممکن است علائم دیگری مشاهده شوند، مانند:
- تغییر در توانایی برای شنیدن
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- گوشدرد به خصوص پشت گوش
- اسپاسمهایی که در تمام صورت گسترش مییابند
معرفی روش های درمان درد و گرفتگی عضلات صورت
درمان درد لپ صورت، درمان دردهای عصب سه قلو ، درد عصبی صورت در خانه و درد و گرفتگی عضلات صورت به سادگی با استراحت زیاد و محدود کردن مقدار کافئینی که مینوشید ممکن است. کاهش مقدار کافئین مصرفی میتواند اعصاب را آرام کند. استفاده از برخی مواد مغذی نیز میتواند به کاهش اسپاسم عضلات و نیز درمان درد لپ صورت کمک کند، از جمله:
- مصرف ویتامین D؛ که میتوانید از تخم مرغ، شیر و نور خورشید دریافت کنید؛
- مصرف منیزیم؛ که میتوانید از بادام و موز دریافت کنید؛
- مصرف بابونه؛ که به صورت چای یا قرص موجود است؛
- مصرف زغال اخته؛ که حاوی آنتی اکسیدانهای شلکننده عضلات است.
رایجترین درمان این اسپاسمها، مصرف شلکننده عضلانی است که از طریق دهان بلعیده میشود و از انقباض عضلات جلوگیری میکند. پزشک ممکن است یک یا چند داروی زیر را برای درمان درد و گرفتگی عضلات صورت توصیه کند:
- باکلوفن (Lioresal)
- کلونازپام (کلونوپین)
- کاربامازپین (تگرتول)
- تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس). این کار معمولا برای درمان اسپاسم صورت استفاده میشود. در این درمان، پزشک از یک سوزن برای تزریق مقادیر کمی از مواد شیمیایی بوتاکس به صورت در نزدیکی عضلاتی که در حال انقباض هستند، استفاده میکند. بوتاکس ماهیچهها را ضعیف میکند و میتواند اسپاسم را برای سه تا شش ماه قبل از نیاز به تزریق مجدد کاهش دهد.
قبل از مصرف هر یک از این داروها با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی یا تداخلات احتمالی با سایر داروهایی که مصرف میکنید، صحبت کنید. اگر داروها و بوتاکس در درمان اسپاسم صورت موفقیتآمیز نبودند، پزشک ممکن است جراحی را برای کاهش فشار روی عصب صورت که ممکن است توسط تومور یا رگ خونی ایجاد شده باشد، توصیه کند.
یک جراحی رایج که برای درمان اسپاسم صورت استفاده میشود، رفع فشار میکروواسکولار (MVD) نامیده میشود. در این روش، پزشک یک سوراخ کوچک در جمجمه و در پشت گوش ایجاد میکند و یک تکه لایه تفلون را بین عصب و رگهای خونی که روی آن فشار میآورند قرار میدهد. این جراحی حداکثر چند ساعت طول میکشد و احتمالا پس از چند روز بهبودی میتوانید به خانه بازگردید.
سخن پایانی
درد و گرفتگی عضلات صورت به خودیخود خطرناک نیست. اما معمولا این گرفتگیها منجر به ایجاد احساس ناراحتی و ناامیدی در فرد میشود. در موارد شدید، این اسپاسمها به دلیل بسته شدن غیرارادی چشم یا تاثیری که بر صحبت کردن دارند، میتوانند عملکرد فرد را محدود کنند. در برخی موارد، این اسپاسمها ممکن است نشاندهنده یک بیماری زمینهای یا ناهنجاری در ساختار صورت باشد. هر یک از این دلایل میتوانند اعصاب را فشرده کرده یا به آنها آسیب برساند و ماهیچههای صورت را منقبض کنند. درمان اسپاسم صورت توسط برخی روشها امکانپذیر است؛ اما بهترین درمان اسپاسم صورت، مراجعه به کلینیکهای درد نظیر کلینیک درد دکتر نریمانی است تا در کوتاهترین زمان مشکلات اسپاسمی صورت برطرف شوند.
دکتر نریمانی