به فرسایش یافتن و ساییده شدن مفاصل ستون مهره ها ، تنه مهره و دیسک بینی مهره ای اسپوندیلوز (SPONDYLOSIS) می گویند.
هرچه سن فرد بالاتر رود، مقادیر آب و محتویات پروتئینی بافت های غضروفی بدن کمتر می شود. به سبب تغییرات این چنینی ، مفاصل و بافت های غضروفی تضعیف و شکننده می شوند.
به شرایط پیش آمده به سبب فرایند طبیعی افزایش سن ، دژنراسیون می گویند. در این مقاله ، دکتر مهناز نریمانی ، بهترین متخصص درد در تهران، به عارضه اسپوندیلوز کمر ، پرداخته است. همچنین شما می توانید در سایت دکتر نریمانی درباره کایفوپلاستی هم مطالعه کنید.
طی بروز عارضه آرتروز ستون مهره ، بر روی دیسک ها و سطوح مفصلی، شاهد ساییدگی هستیم.
در نتیجه این ساییدگی برخی از محتویات دیسک، بافت غضروف و سطح مفاصل از بین رفته و باعث سفت شدن و کاهش انعطاف پذیری ستون فقرات می شود.
مهره های قسمت تحتانی کمر، خصوصاً مهره های چهارم و پنجم و مهره پنجم کمر تا اولین مهره استخون خاجی، به میزان بیشتری در معرض خطر این تحولات قرار می گیرند که در نهایت وقوع دردهای سیاتیکی را به همراه دارد.
اسپوندیلوز کمر
ستون فقرات که در مفاصل کمر در میان مهره های استخوان به وجود می آیند خود را نشان می دهد که به آن ستون فقرات گفته میشود.
ستون فقرات از مهره ها و دیسک های بین مهره‌ای و غضروف ها تشکیل شده است که مفاصل مهره ها را می پوشاند ستون مهره در مرکز خود نخاع را دارند که از آنها محافظت به عمل می‌آورد.
در بین ان یک ماده ژله شکل هستند که ماده غضروفی در آن شناور است.
زمانی که دیسک های نخاعی شروع به خشک شدن غضروف ها می کنند به دلیل فرسایش و یا سایر عوامل دیگر می شوند.
مفاصل در هنگام حرکت لغزنده نمی شود در نتیجه کشیدگی استخوان ها برای استخوان دیگری اتفاق می‌افتد و در بیان استخوانها فرسایش پیدا می‌کند.
این پدیده را استئوآرتریت در ستون فقرات می گویند که جزو شایعترین آرتروز ها برای کمر درد هست افراد مسن در خطر ابتلا به استئوآرتریت ستون فقرات هستند زیرا خطر رخداد این اتفاق بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند.
درمان آرتروز های نخاعی بر تحرک مفاصل و درد مرکز اسپری تحت کنترل داشتن پزشکان اغلب دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی را برای هر دو نوع آرتروز آنها توصیه می نمایند.
این وسایل درمان های محافظه‌کارانه آرتروز مفاصل شامل ورزش هایی با تحرک پایین تب های فیزیکی می شوند که می تواند به شما کمک کند تا محدوده حرکت خود را حفظ کنید و آن را افزایش دهید و برای مواقع این مورد پیشنهاد میشود که جراحی ضروری نیست.
درد های کمر جز شایع ترین نشانه های آرتروز ها هستند که معمولا آهسته و به مرور زمان به وجود می ایند. از مواقع این مشکلات بدون درد است.
چه عواملی باعث اسپوندیلوز می شود؟
این درد با دیسک هایی آغاز میشود که این اتفاق می افتد.
دیسکا ستون مهره شروع به خشک شدن می شود خاصیت انعطاف پذیر خود را از دست می‌دهند حالت دفاع می گیرند نازک شدن دیسک باعث افزایش فشار و مفاصل و رباط های اطراف آن می گردد که مهره ها در کنار یکدیگر خواهد داشت.
در این ساختار ضعیف میشود و مهره ها بیشتر از حد حرکت خواهند کرد.
مهره ها در اثر فرایند های گفته شده از راستای خود حرکت کند و جابجا شوند.
در مهره ها وجود دارد آنها را تحریک کند جابجایی مهره ها و رشد استخوان های زائد باعث کم شدن فضا در آن نشانه عصبی میشود و ریشه های عصبی و یا طرح های نخاعی تحت فشار قرار خواهند گرفت.
علائم
از نشانه‌های این بیماری در گردن مهره های گردنی است که با درد های بازو و شانه و گردن همراه است همچنین امکان دارد منجر به کاهش مهارت های حرکتی ظریف و ضعف در بازوها و پاها شود.
از نشانه های دیگر درد مهره های ناحیه سینه است که باعث درد سینه و بالای شکم خواهد شد همچنین امکان دارد منجر به ضعف و بی حسی و مورمور شدن هم شود.
تحقیق مهره های پایین کمر امکان دارد باعث کمردرد درد در باسن و پا و احتمالا بی حسی و ضعف های عضلانی با فعالیت های مثل بلند کردن اجسام کم شدن چرخی در میان نشستن بدتر شود.
روش های درمان
گزینه‌های درمانی مثل مصرف دارو های ضد التهابی و فیزیوتراپی پشتیبانی از تزریق در ستون فقرات و کمر از روش‌های می توان با این بیماری روبرو شد و روش های درمانی غیر جراحی متعددی برای درمان این حالت در کلینیک های درد زیر نظر متخصصین درد انجام خواهد شد.
این روش ها بدون نیاز به بیهوشی و جراحی هستند در این روش ها و عمل ها حالت کم تهاجمی دارند پزشک با استفاده از امواج رادیویی مفاصل دردناک مهره‌ها را درمان می نماید.
این عمل ها با امواج رادیویی صورت می گیرد در موارد شدید امکان دارد نیاز به جراحی هم وجود داشته باشد ولی بهتر است زیر نظر پزشک صورت گیرد.
دلیل آرتروز ستون فقرات
از دلایل عمده و اصلی آرتروز ستون فقرات فرسایش بدن با بالا رفتن سن و بیماری مختلف برای انجام کارهای روزانه و ستون فقرات است و مفاصل دیگر خود فشار وارد می‌کند.
این فشار نمی‌تواند تغییراتی را در ستون فقرات به وجود بیاورد این تغییرات می تواند به تغییرات دیگر و فرسایش بیشتر و مشکلات در ستون فقرات هم ختم شود.
اما این قسمت از ستون فقرات دچار تغییرات در دیسک بین مهره هستند به همین دلیل اکثر افرادی که آرتروز دارند مشکلات دیسک ندارند.
درد بین مهره‌ای و مفاصل قسمت متحرک از ستون فقرات هستند به این معنی که ستون فقرات به واسطه این مواد به حرکت خود ادامه می دهند.
به مرور زمان موجود در این قسمت دچار تغییراتی می شود و مولکول های جذب کننده آب کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه دیسک پشت و نازک میشود.
نازل شدن دیسک به این معنی است که فضای کمتری بین مهره ها ایجاد خواهد شد و از طرف دیگر مفاصل وظیفه حفظ ثبات ستون فقرات را دارند با تغییر حالت دیدگاه و فضای بین مهره‌ها نحوه حرکت مفاصل تغییر خواهد کرد.
غضروف بین مفاصل تحت فشار قرار دارد و شروع به فرسایش پیدا می‌کند و همچنین مفاصل بیشتر از قبل حرکت خواهد کرد و آنها امکان دارد باعث تحریک و التهابات کانال های عصبی و نخاعی شود.
ستون فقرات در واکنش به حرکت های بیش از حد مفاصل شروع به ساخت بافت استخوانی خواهد متاسفانه این زائده به اطراف آن فشار وارد می‌کند و همچنین ممکن است استخوان مهره را به سمت داخل کانال نخاع رشد ندهد و باعث تنگی کانال نخاع می شود و در آرتروز بی تاثیر نخواهد بود.
اگر شخصی از نزدیکان شما به این عارضه مبتلا به احتمال اینکه شما هم دچار این مشکل شوید به مراتب بالا می رود در نهایت سبک زندگی و راه رفتن را دچار اختلال می کند.
مشکلات زیادی را برای مثال سیگار کشیدن می تواند برتر در روند فرسایش تاثیر بگذارد و آنها را زودتر در معرض آسیب دیدگی قرار بدهد.
دلیل آرتروز ستون فقرات بسیار زیاد است و دلایل مختلفی دارد و ممکن است مشکلات زیادی را برای افراد به وجود اورد.
علائم اسپوندیلوز ستون فقرات
- تغییرات ایجاد شده در دیسک بین مهره ای ، باعث قابلیت بیشتر دیسک برای فتق و بیرون زدگی می شود.
- فتق و بیرون زدگی چشمگیر دیسک ، ممکن است موجب بروز علائم و عوارض جدی و پیچیده تری شود. حتی امکان دارد عارضه مذکور با پدیدار شدن دردهای انتشاری یا همان دردهای سیاتیکی در دست یا پاها یا علائم حسی – حرکتی نمود یابد. همچون تضعیف قدرت و توانایی عضلانی ، گاها بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع ، عدم توانایی در راه رفتن و قدم برداشتن و لنگیدن پاها.
روش تشخیصی اسپوندیلوز کمر
به جهت تشخیص عارضه اسپوندیلوز کمر ، می توان از روندهای تشخیصی رادیوگرافی ، ام آر آی و سی تی اسکن بهره گرفت. این پروسه های تشخیصی قادرند عارضه اسپوندیلوز مهره ای را به صورت ایجاد فاصله میان مهره های مجاور نشان دهند. در وضعیت پیشرفته ، تغییر شکل مهره های درگیر ، نشان دهنده اسپوندیلوز هستند.
علت بروز اسپوندیلوز کمر
به گفته دکتر متخصص دردشناسی در تهران ، نشانه های ذیل نشان دهنده بروز عارضه هستند :
- کاهش فاصله بین دو مهره
- فتق دیسک بین مهره ای
- فشار روی عصب
انواع اسپوندیلوز (آرتروز و ساییدگی مهره های کمر)
یکی از انواع بیماری اسپوندیلوز ، آرتروز بخش تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) است. خشکی و درد در قسمت انتهایی ستون فقرات و مفصل ساکروایلیاک ( محل قرارگیری آن میان ستون فقرات و لگن است ) ، از جمله علائم این نوع آرتروز می باشند. آرتروز بخش تحتانی کمر با عنوان لومبوساکرال یا آرتروز کمری – خاجی نیز شناخته می شود.
نوع دیگر اسپوندیلوز ، آرتروز گردن است. اسپوندیلوز گردن ممکن است با علائم زیر همراه باشد :
- درد و خشکی گردن
- درد در بخش های فوقانی ستون فقرات همچون شانه ها ، دست ها و سر
روش های درمان اسپوندیلوز کمر
- مصرف داروهایی NSAIDs و شل‌کننده عضلانی
- فیزیوتراپی
- ماساژ
درصورت عدم پاسخ به درمانهای بالا ، یک فوق تخصص خوب در تهران می تواند پروسه های درمانی زیر را در پیش گرفت :
- تزریق ترانسفورامینال
- تزریق در مفاصل فاست
- ابلیشن رادیوفرکوئنسی (RF)
- تزریق ازن
شما می توانید درباره درمان دردهای عصب سه قلو بخوانید!
تزریق ترانسفوورمینال
طی پروسه تزریق ترانسفورمینال ، در حفر فورامن که در کنار ستون فقرات جای دارد ، یک ماده استروئیدی تزریق می شود که می توان گفت ماندگاری اثر آن طولانی مدت است. ریشه های عصبی در حفره فورامن نیز وجود دارند. این چنین پروسه های تزریقاتی را گاهاً با نام های بلوک های عصبی یا بلوک های اپیدورال ترانسفورمینال نیز معرفی می کنند.
شایان ذکر است که این روند درمانی در دسته جراحی های بسته و بلوک عصبی ستون فقرات قرار می گیرد.
ماده استروئیدی که طی پروسه مذکور در ناحیه هدف تزریق شده است ، باعث کاهش یافتن التهاب و تورم ایجاد شد در ریشه های عصبی نخاع و سایر بافت های نواحی اطراف می شود.
هر چه التهاب کمتر شود ، به دنبال آن ، شدت درد نیز کاهش می یابد. همچنین علائمی همچون گزگز کردن ، بی حسی و دیگر اثراتی که به سبب التهاب ، حساسیت یا تورم نمود یافته اند ، بهبود می یابند.
روش تزریق در مفصل فاست
طی پروسه تزریق در مفصل فاست جهت درمان اسپوندیلوز کمر ، یک عامل ضدالتهابی قوی که کورتیکواستروئید نام دارد ، در مفاصل دردناک فاست تزریق می گردد.
بهترین دکتر متخصص درد در تهران ، تزریق در مفصل فاست را بر اساس الگوهای درد و به جهت التیام درد ناشی از مفاصل مهره‌های کمری (پایین کمر)، مهره‌های صدری (بخش میانی پشت بدن) و مهره‌های گردنی توصیه می‌کند.
در گام اول فوق تخصص طب درد شناسی ، بعد از ضدعفونی کردن محل تزریق، به جهت آن که بیما در حین پروسه درمان متحمل دردی نشود، محل تحت درمان را با تزریق بی حسی موضعی ، بی حس می کند.
پس از اثرگذاری دارو بی حسی ، متخصص ، سوزن توخالی باریکی را از طریق پوست تا عصب‌های مفصل فاست پیش می‌برد. تزریق در مفصل فاست تحت هدایت فلوروسکوپی انجام می پذیرد تا سوزن به طور دقیق در محل صحیح فرو برده شود.
به عبارتی دیگر متخصص به کمک تصاویر زنده رادیوگرافی ، سوزن را با دقت هر چه تمام در مفاصل فاست وارد می سازد.
پس از قرارگیری سوزن در ناحیه هدف ، متخصص درد ، از طریق سوزن وارد شده ، ماده حاجب رنگی را به مسیر تزریق دارو وارد می کند تا از قرارگیری دارو در مسیر درست و تزریق آن در عصب درگیر اطمینان حاصل کند.
در مرحله آخر نیز با مطمئن شدن از جای گیری صحیح سوزن ، دارو کورتیکواستروئید و دارو بی حسی را به داخل ستن فقرات تزریق می کند.
روش انجام ابلیشن رادیوفرکوئنسی (RF)
هدف از انجام روش درمانی ابلیشن رادیوفرکوئنسی به کاهش دادن یا التیام بخشیدن درد مزمن یا حاد ناشی از آرتروز کمر است.
در این متد درمانی که توسط یک متخصص درد خوب در تهران به انجام می رسد ، از جریان برق کمک گرفته می شود.
بدین صورت که جریان برق با فرکانس بالا ، حرارت و گرما تولید می کند. گرمای تولید شده به جهت از کار انداختن عصب های موردنظر ، مورد استفاده قرار می گیرد.
طی پروسه ابلیشن رادیوفرکوئنسی ، فرد تحت بیهوشی قرار نمی گیرد چرا که در این روش عصب ها تحریک نمی شوند. این مورد خود از مزیت های پروسه مذکور می باشد.
در حال حاضر اثر گذاری رادیوفرکوئنسی حرارتی یا RFA در کاهش دادن درد مزمن به اثبات رسیده است. با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات مربوطه ، این درمان ، در از بی بردن علائم 90 % از بیماران موفق بوده است.
این روش نیز تحت هدایت دستگاه فلوروسکوپ در اتاق عمل و در بیمارستان به انجام می رسد.
اثر گذاری آر اف بر روی فیبرهای عصبی ، به صورت گزینشی است و طی آن ، درد ناحیه هدف کمتر شده یا به طور کامل بهبود می یابد ؛ بدون آن که سایر قابلیت های حسی عصبی تحت تاثیر قرار بگیرند. آر اف تنها عصب مولد درد را هدف می‌گیرد.
تزریق ازن
ازن تراپی یک پروس تزریق است که به جهت درمان آرتروز ستون فقرات و اسپوندیلوز کمر به انجام می رسد. طی ازن تراپی ، جریان و گردن خون تحریک شده و به سمت بافت هدف به حرکت در می آید.
بدین صورت با آماده سازی ترکیبات لازم برای بافت های آسیب دیده ، به ترمیم و بازسازی آن ها کمک می کند. برای انجام ازن تراپی ، بیمار به اتاق عمل منتقل شده و بعد از برطرف سازی آلودگی های سطح پوست ، بی حسی وضعی اعمال می شود.
پروسه به کمک تصاویر زنده فلوروسکوپی انجام می شود که طی آن حرکت سوزن در راستا مهره های آسیب دیده هدایت می شود و پس از رسیدن به محل مورد نظر ، 3 الی 10 سی سی ترکیب اکسیژن و ازن درون آن محیط تزریق می شود.
